Trong chương trình mầm non đổi mới “lấy trẻ làm trung tâm” và “chú trọng phát triển năng lực trẻ”, các hoạt động giáo dục âm nhạc theo STEAM và Montessori được thiết kế để khuyến khích sự tự khám phá, sáng tạo và học thông qua trải nghiệm thực tế.

 

Trong chương trình mầm non đổi mới “lấy trẻ làm trung tâm” và “chú trọng phát triển năng lực trẻ”, các hoạt động giáo dục âm nhạc theo STEAM và Montessori được thiết kế để khuyến khích sự tự khám phá, sáng tạo và học thông qua trải nghiệm thực tế. Dưới đây là cách thực hiện các hoạt động này:

1. Hoạt động âm nhạc theo phương pháp STEAM

a. Kết hợp Âm nhạc và Khoa học

• Khám phá âm thanh:

• Cho trẻ trải nghiệm các loại âm thanh từ nhạc cụ (tiếng trống, chuông, tambourine) và các vật liệu tự nhiên (gỗ, kim loại, nước).

• Tổ chức thí nghiệm tạo âm thanh: dùng ống nước, ly thủy tinh với nước ở các mức khác nhau để tạo cao độ.

• Thảo luận về cách âm thanh được tạo ra (rung động, sóng âm).

b. Kết hợp Âm nhạc và Công nghệ

• Sử dụng ứng dụng học nhạc:

• Dùng app như BEE TỰ HỌC PIANO để giúp trẻ nhận diện nốt nhạc và nhịp điệu thông qua bàn phím phát sáng.

• Tổ chức trò chơi âm nhạc sử dụng công nghệ, ví dụ: cho trẻ thử tự sáng tác nhạc trên ứng dụng hoặc thử chơi các bài hát đơn giản với đàn điện tử.

c. Kết hợp Âm nhạc và Kỹ thuật

• Tự làm nhạc cụ:

• Hướng dẫn trẻ làm nhạc cụ thủ công từ vật liệu tái chế, như:

• Trống từ hộp thiếc và bong bóng.

• Đàn từ dây thun và hộp giấy.

• Thảo luận về nguyên lý hoạt động của nhạc cụ trẻ tự làm.

d. Kết hợp Âm nhạc và Nghệ thuật

• Vẽ và cảm nhận âm nhạc:

• Cho trẻ nghe một bài hát và yêu cầu vẽ bức tranh thể hiện cảm xúc của mình.

• Kết hợp vận động: biểu diễn múa tự do theo nhạc.

e. Kết hợp Âm nhạc và Toán học

• Nhịp điệu và số học:

• Đếm nhịp, phách trong bài hát (2/4, 3/4, 4/4).

• Trò chơi: “Nhảy vào ô nhịp” – sử dụng thảm số tương ứng với các nhịp điệu để trẻ bước vào đúng ô khi nghe nhạc.

• Giải các câu đố liên quan đến giai điệu hoặc cấu trúc bài hát (Ví dụ: bao nhiêu lần nốt Do xuất hiện trong đoạn nhạc?).

2. Hoạt động âm nhạc theo phương pháp Montessori

a. Sử dụng môi trường chuẩn bị (Prepared Environment)

• Khu vực âm nhạc:

• Chuẩn bị một góc lớp học với các nhạc cụ đơn giản (piano nhỏ, trống, tambourine, xylophone) để trẻ tự do khám phá.

• Sử dụng ứng dụng hoặc thẻ flashcard để trẻ tự học nốt nhạc hoặc nhịp điệu khi cần.

b. Học thông qua trải nghiệm cá nhân hóa

• Khám phá nhạc cụ:

• Cho trẻ thử nghiệm từng nhạc cụ, tìm ra cách phát ra âm thanh.

• Trẻ tự chọn nhạc cụ yêu thích và thực hành.

• Hoạt động nhóm:

• Tổ chức hòa tấu: mỗi trẻ sử dụng một nhạc cụ để tạo ra một bài hát đơn giản (ví dụ, tambourine giữ nhịp, xylophone chơi giai điệu).

c. Kết hợp vận động và âm nhạc

• Trò chơi Montessori:

• Trẻ vận động theo nhạc, vỗ tay theo nhịp hoặc gõ nhạc cụ đúng tiết tấu.

• Ví dụ: Dạy trẻ chơi tambourine theo nhịp điệu chậm (slow) hoặc nhanh (cha cha).

d. Khuyến khích tự sáng tạo

• Sáng tác nhạc:

• Cho trẻ tự chọn các nốt nhạc và sáng tác một đoạn giai điệu ngắn.

• Trẻ sáng tạo lời bài hát ngắn và tự trình diễn.

e. Trò chơi cảm thụ âm nhạc

• “Nghe và đoán”:

• Phát một đoạn nhạc và hỏi trẻ cảm nhận (vui, buồn, nhanh, chậm).

• Yêu cầu trẻ đoán tên nhạc cụ hoặc phân biệt các âm thanh khác nhau trong bài hát.

3. Tổ chức hoạt động “Lấy trẻ làm trung tâm”

• Cho trẻ tự do lựa chọn hoạt động âm nhạc mà mình yêu thích trong ngày (hát, đàn, vỗ tay, nhảy múa).

• Giáo viên đóng vai trò hướng dẫn, khuyến khích trẻ khám phá thay vì ép buộc hoặc chỉ dẫn cứng nhắc.

• Thường xuyên quan sát và ghi nhận sở thích âm nhạc của trẻ để xây dựng chương trình phù hợp với từng cá nhân.

4. Phát triển năng lực âm nhạc toàn diện

a. Phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc

• Tổ chức hoạt động nghe nhạc, cảm nhận và phân tích giai điệu, tiết tấu.

• Dạy trẻ các kỹ thuật cơ bản như hát đúng cao độ, nhịp điệu.

b. Phát triển năng lực biểu diễn

• Tạo cơ hội cho trẻ biểu diễn đơn ca, song ca, hoặc hòa tấu nhóm.

• Tổ chức các buổi biểu diễn nhỏ trong lớp để trẻ tự tin thể hiện.

c. Phát triển năng lực sáng tạo

• Khuyến khích trẻ sáng tác bài hát, sử dụng nhạc cụ để tạo nhạc.

• Tích hợp âm nhạc với các hoạt động khác như vẽ tranh, kể chuyện.

Ví dụ một hoạt động mẫu: Làm nhạc cụ từ vật liệu tái chế

1. Khoa học: Thảo luận với trẻ cách âm thanh được tạo ra khi rung dây, gõ vật liệu.

2. Kỹ thuật: Hướng dẫn trẻ tạo nhạc cụ như trống từ lon thiếc hoặc đàn từ hộp giấy và dây chun.

3. Nghệ thuật: Trang trí nhạc cụ với màu sắc và hình vẽ.

4. Toán học: Hướng dẫn trẻ chơi nhịp điệu cơ bản và đếm phách.

5. Âm nhạc: Sử dụng nhạc cụ vừa làm để chơi cùng bài hát “Cả nhà thương nhau”.

Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển năng lực âm nhạc mà còn phát triển toàn diện về thể chất, tư duy và sáng tạo.