Vai trò của âm nhạc đối với sự phát triển của trẻ.

 

BẠN ĐÃ BIẾT VỀ VAI TRÒ CỦA ÂM NHẠC ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ? 

BẠN ĐÃ BIẾT VỀ VAI TRÒ CỦA ÂM NHẠC ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ? - 28/02/2019

Không chỉ là một lựa chọn giải trí trong đời sống, âm nhạc còn được xem là một yếu tố có tác động lớn đến quá trình hình thành và phát triển của con người ở mọi giai đoạn độ tuổi. Đặc biệt, trong những năm tháng đầu đời, âm nhạc đóng vai trò rất lớn trong sự phát triển và giáo dục cho trẻ em. 

 

Được xem là loại hình nghệ thuật của âm thanh, có sức lay động mạnh mẽ đến tình cảm con người, âm nhạc được thể hiện bằng ngôn ngữ riêng với những đặc trưng cơ bản là giai điệu và tiết tấu. Âm nhạc được khởi đầu với hai nhân tố chính là âm điệu cao – thấp, trầm – bổng khác nhau của ngữ điệu giọng nói, những âm thanh trong cuộc sống và nhịp điêu, tiết tấu phong phú trong lao động. Sự hỗ trợ của thơ ca, nhịp điệu nhảy múa, những lễ nghi tôn giáo…cũng góp phần tao nên tính phong phú, đa dạng của nghệ thuật âm nhạc.

Có thể nói, trong đời sống hàng ngày, âm nhạc cũng là một yếu tố góp phần tạo nên sự phong phú, đa sắc và trở thành một nhu cầu không thể thiếu của con người. Âm nhạc đem đến cho con người niềm vui, hứng thú và đem lại sự cân bằng trong cuộc sống. Đặc biệt, đối với trẻ em, được tham gia các hoạt động âm nhạc giúp các em thêm niềm vui, niềm lạc quan, yêu đời, rèn luyện tính kỷ luật và tinh thần tập thể.

 

Âm nhạc đóng một vai trò quan trọng trong đời sống của con người ở mọi lứa tuổi

(Nguồn: Sưu tầm) 

Cho đến nay, đã có rất nhiều nghiên cứu trên thế giới đưa ra những kết quả cho thấy vai trò quan trọng của âm nhạc đối với sự phát triển của trẻ từ những năm tháng đầu đời. Đặc biệt, trong giai đoạn từ 3 – 10 tuổi – thời điểm trẻ bắt đầu đến tuổi đi học Mẫu giáo và Tiểu học, trẻ có rất nhiều sự tò mò và mong muốn khám phá, học hỏi những điều mới lạ trong cuộc sống xung quanh. Đây cũng là thời điểm mà âm nhạc góp phần rất lớn trong sự phát triển của trẻ cả về trí tuệ, năng lực ngôn ngữ cũng như khả năng biểu lộ cảm xúc.

Nhận định đúng đắn vai trò của âm nhạc trong hành trình phát triển của trẻ sẽ là một yếu tố quan trọng để định hướng giáo dục âm nhạc nói riêng và giáo dục toàn diện nói chung, nhằm mang lại cho trẻ điều kiện phát triển vững vàng và lành mạnh nhất.

1.      Âm nhạc có vai trò góp phần phát triển trí tuệ:

Bạn mong muốn trẻ được đẩy mạnh sự phát triển về tư duy? Âm nhạc hoàn toàn có thể làm được điều đó. Không chỉ đơn thuần là để vui chơi, giải trí, âm nhạc còn thúc đẩy sự phát triển trí tuệ của con người. Đặc biệt là đối với trẻ em, các hình thức tư duy trực quan hành động, trực quan hình tượng và tư duy trừu tượng được biểu hiện trong bất cứ hoạt động nào trong đó có âm nhạc.  Càng ngày càng có nhiều cuộc nghiên cứu cho chúng ta thấy mối liên hệ giữa thành tích học tập và việc học nhạc của trẻ. Chuyên gia âm nhạc trẻ em Meredith LeVande của MonkeyMonkeyMusic.com cho rằng: “Âm nhạc kích thích những phần não liên quan đến việc đọc, học Toán và phát triển cảm xúc của trẻ”.

 

Tưởng chừng như không có sự liên hệ nhưng chính âm nhạc là một yếu tố phát triển tư duy và trí tuệ của trẻ rất hiệu quả (Nguồn: Sưu tầm) 

Cao độ và nhịp điệu là hai yếu tố đặc trưng của âm nhạc. Vì vậy, từ giai đoạn còn rất nhỏ, khi nghe được giọng nói thông qua các bài hát, trẻ sẽ tạo được sự chủ động trong việc phân biệt các cao độ và nhịp điệu. Chính bằng cách này, trẻ sẽ sớm hình thành trí thông minh âm nhạc và âm nhạc sẽ hỗ trợ rất nhiều cho trẻ trong sự phát triển các hoạt động trí tuệ khác.

Khi đến độ tuổi Tiểu học, trẻ dễ bị hấp dẫn bởi những bài hát liên quan đến học đếm, đánh vần hoặc ghi nhớ một chuỗi các sự kiện. Từ đó, hoạt động của tư duy sẽ được đẩy mạnh một cách phong phú, tích cực và sự sáng tạo hay xu hướng thẩm mỹ của trẻ cũng dần được được hình thành và bồi đắp.

2.      Âm nhạc giúp phát triển ngôn ngữ: 

Tương tự với việc hỗ trợ phát triển tư duy, âm nhạc còn giúp việc phát triển ngôn ngữ của trẻ mang lại nhiều hiệu quả tích cực bởi lẽ vùng xử lý Toán và vùng xử lý ngôn ngữ trong cấu trúc não bộ của trẻ đều nằm rất gần vùng xử lý âm nhạc . Các nhà khoa học Anh đã chứng minh có sự liên hệ chặt chẽ giữa âm nhạc và ngôn ngữ vì cả 2 đều phụ thuộc vào khả năng phân biệt âm thanh của người nghe.

 

Từ sự cảm thụ âm nhạc và hát theo các ca khúc yêu thích sẽ phát triển khả năng ngôn ngữ của trẻ (Nguồn: Internet) 

Từ khi sinh ra, trẻ em đã sẵn sàng để giải mã các từ, các âm thanh và chính việc giáo dục âm nhạc sẽ giúp tăng cường sự phát triển của những khả năng tự nhiên này. Với việc liên kết những giai điệu gần gũi, dễ nhớ cùng lời hát giản đơn, quen thuộc, các bài hát sẽ dễ dàng tiếp cận với trí nhớ của trẻ, để trẻ thuộc và hát theo. Ban đầu có thể chỉ là những câu hát nghêu ngao theo giai điệu, bi bô chưa rõ lời nhưng khi được lặp lại thường xuyên, kết hợp với sự hỗ trợ, uốn nắn từ người lớn, việc tiếp cận ngôn ngữ của trẻ sẽ được chính xác hơn. Và thông qua sở thích về âm nhạc thì khả năng ngôn ngữ, giao tiếp của trẻ trong đời sống cũng nhờ vậy được nâng cao.

Chính từ đó, việc giáo dục âm nhạc và phát triển ngôn ngữ cần được đan xen với nhau để hỗ trợ và mang lại hiệu quả tối ưu trong hành trình phát triển của trẻ.

3.      Âm nhạc giúp trẻ phát triển khả năng bộc lộ cảm xúc: 

Nghiên cứu của Đại học Vanderbit đã cho thấy rằng, trẻ em có nền tảng vững chắc về cảm xúc có xu hướng xã hội hóa hơn, cảm thấy hạnh phúc hơn và học tập tốt hơn những bạn bè đồng trang lứa thiếu đi nền tảng này. Và yếu tố cảm xúc của trẻ hoàn toàn có thể được bồi dưỡng thông qua âm nhạc. Chính những trải nghiệm với âm nhạc từ những năm tháng đầu đời sẽ giúp trẻ kết nối tình cảm với những người xung quanh thông qua sự nhịp nhàng và cách thể hiện sáng tạo trong các bài hát. Đồng thời thái độ của trẻ đối với hạnh phúc cũng được phát triển với những thể loại âm nhạc có giai điệu tươi sáng, vui vẻ.

 

Sự tập trung, thái độ và cách biểu đạt cảm xúc đều có thể được bồi dưỡng thông qua âm nhạc

(Nguồn: Internet)

Giáo dục âm nhạc sớm được xem là cội nguồn của nhiều đức tính tốt của trẻ em. Không chỉ mang lại sự sáng tạo về tư duy, giáo dục âm nhạc còn mang lại một nền tảng hành vi cho một em bé và nuôi dưỡng khả năng nhận thức của trẻ về mọi điều xung quanh.

 

Có thể thấy rằng, thực trạng hiện nay của thị trường âm nhạc đang gần như thiếu đi sự phát triển của mảng âm nhạc thiếu nhi – một phân khúc đáng lý ra cần được quan tâm và chú trọng tương đương với những mảng âm nhạc dành cho người lớn. Rất nhiều cuộc thi âm nhạc dành cho trẻ em được tổ chức hàng năm trên sóng truyền hình nhưng số lượng bài hát thiếu nhi dường như không đủ hoặc giai điệu chưa đủ hấp dẫn để sử dụng. Thay vào đó, các bạn nhỏ được luyện tập với những ca khúc nước ngoài hoặc các bài hát của người lớn sau khi đã viết lại lời để phù hợp hơn với độ tuổi thiếu nhi. Điều này thực sự là mối bận tâm lớn với các đơn vị và cá nhân sản xuất âm nhạc tại Việt Nam hiện nay.

 

Các show âm nhạc dành cho trẻ em đang có xu hướng phát triển nhưng các bài hát thiếu nhi còn nhiều hạn chế (Nguồn: vtv.vn) 

Với vai trò là một trong những kênh truyền hình giáo dục có đối tượng khán giả nhỏ tuổi chiếm tỷ lệ đa số, Trung tâm sản xuất các chương trình giáo dục VTV7 luôn nhìn nhận thấu đáo tầm quan trọng của âm nhạc cũng như giáo dục âm nhạc với thiếu nhi. Từ những chương trình đầu tiên được lên sóng, VTV7 luôn cố gắng để mang lại cho các khán giả nhỏ tuổi những sản phẩm truyền hình kết hợp với yếu tố âm nhạc một cách lành mạnh, tích cực và bổ ích.

Đó có thể là những bài hát thiếu nhi được sáng tác từ rất nhiều năm về trước, được truyền lại qua rất nhiều thế hệ và quen thuộc với chính tuổi thơ của các bậc phụ huynh. Nhưng khi được phối khí lại theo một “hơi thở” mới, vui tươi và hiện đại, kết hợp với sự biểu diễn sôi động, nhiều màu sắc thì những bài hát ấy vẫn trở thành những ca khúc “nằm lòng” của rất nhiều bạn nhỏ.

 

Không gian âm nhạc sôi động, tươi vui của Những người bạn Cầu vồng

 

“Cùng nhún nhảy” với các ca khúc thiếu nhi quen thuộc

 

Xứ sở Cầu vồng – đại nhạc hội thú vị với rất nhiều những ca khúc thiếu nhi sinh động, vui tươi. 

Không chỉ lưu giữ và làm mới những ca khúc thiếu nhi quen thuộc, các chương trình thiếu nhi của kênh VTV7 cũng chú trọng lồng ghép yếu tố âm nhạc qua những bài hát mới, nhạc hiệu của các chương trình để thu hút sự quan tâm của các khán giả nhí cũng như tạo một không gian tràn ngập âm nhạc vui tươi và gần gũi.

 

Chuồn Chuồn Ớt dự chẳng những mang đến những thông tin thời tiết thú vị mà còn có cả một bài hát rất hợp với câu hỏi ngộ nghĩnh của các bạn nhỏ “Thời tiết hôm nay thế nào?” 

 

Các fan nhí của anh Kiến tím chắc hẳn đã thuộc nằm lòng bài hát chủ đề của “A B C – Vui từng giờ rồi phải không nào?

 

Và cả tuyển tập kiến thức âm nhạc siêu bổ ích, cực dễ thương trong thế giới “Là La Lá” nữa. 

Trên hành trình phát triển của mình, với trọng tâm là các nội dung truyền hình chất lượng, lành mạnh và hấp dẫn dành cho các bạn nhỏ, Trung tâm sản xuất các chương trình giáo dục VTV7 sẽ tiếp tục mang đến những không gian âm nhạc và bài học âm nhạc lý thú, bổ ích dành cho cá bạn nhỏ trên chặng đường khám phá những điều kỳ diệu và nhiều màu sắc trong cuộc sống.

THÙY LYNH