Nhạc cụ là đồ dùng dạy học không thể thiếu trong tất cả các tiết dạy học âm nhạc. Chính vì lẽ đó, tôi Nguyễn Thị Hồng Nguyên giáo viên giảng dạy bộ môn âm nhạc của trường Tiểu học số 1 Mỹ Lợi (Bình Định). Đã vận dụng những phế liệu và vật liệu sẵn có của địa phương để tự làm một số đồ dùng dạy học có hiệu quả.
1. Cách làm nhạc cụ.
Bộ nhạc cụ đầu tiên tôi muốn giới thiệu đó là Bộ cồng chiêng, thanh la: Gồm có thanh la, cồng, chiêng có núm và chiêng không có núm. Tất cả được làm từ những hộp bánh có đường kính từ 20 cm đến 30 cm , chiêng có núm ta dùng búa gõ tạo thành núm hình tròn ở giữa sau đó mang phun sơn nhũ đồng. Khoan lỗ, cột dây để treo và dùng dùi quấn vải để gõ.
Trống: Ở đây ta có 6 cái. Từ 6 lon sữa, tôi dùng giấy đề can nhiều màu dán xung quanh để trang trí cho thân trống. Dùng giấy bìa kính làm mặt trống và dùng nắp lon đã khoét rỗng để định hình mặt trống. Trống dùng dùi gỗ nhỏ để gõ.
Mõ: ( 8 mõ và 8 thanh gõ) Mỗi mõ được làm từ một ống tre kín hai đầu, mỗi ống tre tôi khoét theo chiều dọc một khe nhỏ để khi gõ sẽ tạo ra âm thanh. Thanh gõ cũng được vót bằng tre dài khoản chừng 20cm. Tất cả được sơn và vẽ rất bắt mắt.
Nhạc cụ tôi muốn giới thiệu tiếp theo đó là 6 cặp Sênh tiền: Tôi nhặt những nắp chai rửa sạch, phơi khô rồi đem đập dẹp. Sau đó tôi sơn nhũ bạc cho chúng giống hệt những đồng tiền. Tôi khoan lỗ giữa nắp chai rồi dùng đinh đính 6 nắp chai vào 1thanh gỗ đã được sơn kĩ ta được một cây sênh tiền. Mỗi bộ sênh tiền là một cặp.
Trống rung: Từ những lon pia, lon nước ngọt, tôi cắt lấy 2 đáy lon ráp lại với nhau. Khoan hai lỗ nhỏ cân đối hai bên thành lon, luồn dây đính hai bên hai hạt cườm sao cho khi lắc hai hạt cườm đánh vào giữa hai đáy lon phát ra âm thanh. Tôi tận dụng bút chữ A đã bỏ đi của học sinh để làm tay nắm cho trống rung
Sáo: Tôi tận dụng thanh nhựa Nano P20 còn thừa, cắt 1 đoạn dài khoảng chừng 48cm. Khoan 1 lỗ thổi và 6 lỗ bấm đúng tỉ lệ là chúng ta có ngay cây sáo. Tôi dùng giấy Dkdan cắt thành những hạt ngọc dán trang trí và khoan lỗ nhỏ để móc dây, vừa đảm bảo tính thẩm mĩ vừa có tác dụng làm dây treo.
Đàn bầu: Tôi cưa ống nhựa P76 dài 1,1m làm thân đàn. Cắt cuốn quả bầu làm bầu đàn. Cần đàn là thanh sừng dài 30 cm. Cắm cần đàn vào 1 đầu thân đàn, sau đó ta luồn bầu đàn vào cần đàn. Dây đàn là 1 sợi dây thép mảnh( Độc Huyền Cầm) được cột vào cần đàn luồn qua bầu đàn nối với ngựa đàn. Cắt ống nhựa rồi cưa đôi ống làm chân cho đàn. Sơn cho đẹp.
Đàn gáo: Tôi chọn 1 quả dừa cân đối cưa lấy 2/3 quả dừa, cạo sạch, khoan lỗ làm hộp đàn. Tôi dùng miếng ván ép mỏng làm mặt cho đàn. Cần đàn được làm bằng thanh gỗ dài khoản 70 cm hơi cong trên đầu, có hai thanh gỗ dài 15cm là cần chỉnh âm nối với mặt đàn bằng hai dây cước. Đàn gáo thuộc họ đàn nhị, hai dây dùng cung để kéo. Cung đàn là chùm cước mảnh được nối với cung gỗ dài 50cm có trít lớp nhựa thông bên ngoài để khi kéo chúng sẽ phát ra âm thanh.
Kèn bầu: Tôi cắt lá dừa khô làm dăm kèn. Một đầu bóp dẹp, cuối dăm cắt tròn cắm vào vong kèn. Vong kèn làm bằng ống nhôm. Ống nhôm cuộn tròn dài khoảng 70 cm cắm vào thân kèn còn đầu kia cắm vào dăm kèn. Tôi tiện ống gỗ rỗng có chiều dài 27 cm, đường kính 2 đầu khác nhau vì cấu tạo ống thuông to dần về loa. Trên thân ống có 7 lỗ bấm và 1 lỗ nằm dưới thân ống nơi gần đầu ống do ngón cái đảm nhiệm. Tôi cài 1 khuy nhôm trên đầu ống nhỏ cho đẹp và bền. Loa kèn (Bát kèn) cũng tiện thanh gỗ, cao 17cm bên trong rỗng, thuông. Miệng loa có đường kính 7 cm, hình chóp cụt. Đầu nhỏ cũng được cài 1 cái khuy nhôm. Ráp các bộ phận lại với nhau ta được chiếc kèn bầu.
2. Các ứng dụng của bộ nhạc cụ.
Các nhạc cụ gõ như: Đàn gáo, Đàn bầu, Kèn bầu, Sáo, Trống… Tôi dùng để giới thiệu nhạc cụ trong các tiết dạy “Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc”.
Bộ đồ dùng này còn sử dụng vào những hoạt động trò chơi trong củng cố bài học, hoặc biểu diễn văn nghệ của các ngày lễ hội.
Ngoài ra ,chúng còn sử dụng vào quá trình dạy Songs và Chants của môn Anh văn để các em nắm được nhịp của bài hát và học sinh nhấn vào trọng âm của từ và câu. Sử dụng trong các hoạt động ngoại khóa,cổ động các phong trào…
Nhìn chung bộ nhạc cụ này có ưu điểm rất lớn: Rất dễ làm, học sinh cũng tham gia cùng làm tạo nên trường học thân thiện học sinh tích cực. Siêu tiết kiệm mang tính giáo dục cao: Được làm từ những phế liệu dễ tìm, như lon, nắp pia… giúp các em có ý thức bảo vệ môi trường. Những nguyên liệu như gáo dừa,tre ..giáo dục học sinh yêu quê hương đất nước, tự hào truyền thống dân tộc. Các em biết bảo tồn di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên bằng những hộp bánh. Nó có giá trị sử dụng rất lớn.Nó giải quyết được thực trạng thiếu nhạc cụ của Trường và có giá trị sử dụng lâu dài.
Tác giả bài viết: Nguyễn Thị Hồng Nguyên "Giới thiệu bộ đồ dùng tự làm môn Âm nhạc"
tháng 8 09, 2019
0 nhận xét:
Đăng nhận xét