Phương pháp Reggio Emilia là một triết lý giáo dục dành cho trẻ em mầm non và tiểu học, bắt nguồn từ thị trấn Reggio Emilia ở Ý sau Thế chiến II. Phương pháp này nhấn mạnh vai trò của trẻ em như những người học chủ động, sáng tạo, đồng thời đề cao mối quan hệ hợp tác giữa giáo viên, trẻ em, và phụ huynh. Dưới đây là những đặc điểm chính của phương pháp:
1. Triết lý lấy trẻ làm trung tâm
• Trẻ em được coi là những người học thông minh, sáng tạo và có khả năng tự tìm tòi, khám phá thế giới.
• Giáo viên khuyến khích trẻ thể hiện suy nghĩ, cảm xúc và ý tưởng qua nhiều cách khác nhau, gọi là “100 ngôn ngữ của trẻ em” (The Hundred Languages of Children), bao gồm: vẽ, điêu khắc, âm nhạc, múa, diễn kịch, và ngôn ngữ.
2. Môi trường học tập
• Môi trường học được coi là “giáo viên thứ ba,” đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích trẻ khám phá và sáng tạo.
• Phòng học thường được thiết kế mở, sử dụng ánh sáng tự nhiên, và có các khu vực trưng bày sản phẩm của trẻ để tôn vinh sự sáng tạo.
• Các tài liệu như tranh, sách, nhạc cụ và đồ chơi được bày biện cẩn thận để kích thích sự tò mò và sáng tạo.
3. Học tập thông qua dự án (Project-Based Learning)
• Trẻ học tập thông qua các dự án dài hạn, thường bắt đầu từ câu hỏi hoặc ý tưởng của trẻ.
• Các dự án có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, liên quan đến nhiều lĩnh vực như nghệ thuật, khoa học, toán học hoặc âm nhạc.
• Giáo viên đóng vai trò hướng dẫn, hỗ trợ trẻ phát triển ý tưởng thay vì áp đặt nội dung.
4. Vai trò của giáo viên
• Giáo viên là “người đồng hành” chứ không phải “người dạy.”
• Họ quan sát, lắng nghe và ghi lại quá trình học tập của trẻ (documentation) để hiểu và hỗ trợ tốt hơn.
• Documentation cũng được sử dụng để chia sẻ tiến trình học với phụ huynh và cộng đồng.
5. Sự tham gia của phụ huynh
• Phụ huynh được coi là đối tác quan trọng trong giáo dục, đóng góp ý tưởng và tham gia vào các hoạt động học tập của trẻ.
• Một mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình được xây dựng nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện cho trẻ.
6. Tôn trọng sự khác biệt
• Mỗi đứa trẻ có tốc độ và cách học khác nhau. Phương pháp Reggio Emilia khuyến khích trẻ phát huy thế mạnh riêng, không so sánh giữa các em.
• Sự sáng tạo và trí tưởng tượng của trẻ được ưu tiên hơn các tiêu chuẩn học thuật cứng nhắc.
7. Học tập dựa trên trải nghiệm
• Trẻ học thông qua trải nghiệm thực tế, khám phá tự nhiên và tương tác với các vật liệu xung quanh.
• Trẻ được khuyến khích đặt câu hỏi, thảo luận và thử nghiệm để tìm ra câu trả lời.
8. Ứng dụng âm nhạc và nghệ thuật
• Nghệ thuật và âm nhạc là phương tiện quan trọng giúp trẻ diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc.
• Trẻ được khuyến khích sử dụng nhạc cụ, vẽ tranh, hoặc thực hiện các dự án sáng tạo để thể hiện ý tưởng của mình.
Lợi ích của phương pháp Reggio Emilia:
• Phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo và giải quyết vấn đề.
• Khuyến khích sự tự tin, tính tự lập và khả năng giao tiếp.
• Xây dựng tinh thần hợp tác và tôn trọng trong cộng đồng.
Phương pháp này đặc biệt phù hợp để tích hợp với các hoạt động âm nhạc và nghệ thuật trong giáo dục mầm non mà bạn đang hướng đến. Bạn có muốn biết thêm về cách áp dụng phương pháp này vào chương trình âm nhạc không?
ĐỌC THÊM
Tích hợp âm nhạc và nghệ thuật trong giáo dục mầm non theo phương pháp Reggio Emilia là một cách tiếp cận dựa trên việc sử dụng âm nhạc, nghệ thuật và các hình thức biểu đạt sáng tạo như “ngôn ngữ” chính để trẻ em khám phá, học hỏi và phát triển toàn diện. Dưới đây là các cách để áp dụng phương pháp này vào giáo dục mầm non:
1. Xây dựng môi trường sáng tạo (Environment as the Third Teacher)
• Âm nhạc và nghệ thuật trong môi trường học:
• Trang trí lớp học bằng các nhạc cụ đa dạng (piano, xylophone, tambourine, phách, trống con…) và các vật liệu nghệ thuật như bút màu, giấy, đất nặn, hoặc đồ tái chế.
• Bố trí một “góc nghệ thuật” và “góc âm nhạc” nơi trẻ có thể tự do sáng tạo và khám phá âm thanh.
• Không gian mở để biểu diễn:
• Thiết kế khu vực có thể dùng cho các hoạt động như vẽ theo nhạc, múa tự do, hoặc hòa tấu.
2. Tích hợp nghệ thuật vào học tập dự án (Project-Based Learning)
• Khởi đầu từ ý tưởng của trẻ:
• Lắng nghe trẻ để xây dựng các dự án xoay quanh âm nhạc và nghệ thuật. Ví dụ: Một trẻ tò mò về âm thanh trống có thể dẫn đến dự án “Âm thanh quanh ta.”
• Kết hợp âm nhạc trong mọi hoạt động:
• Khi làm dự án, trẻ có thể vẽ các nhịp điệu, ghi lại âm thanh từ thiên nhiên, hoặc sáng tác bài hát liên quan đến chủ đề.
Ví dụ dự án:
• Chủ đề: “Mưa và Âm Thanh”
• Âm nhạc: Cho trẻ dùng nhạc cụ bộ gõ (trống, phách, tambourine) để tái hiện âm thanh của mưa.
• Nghệ thuật: Trẻ vẽ bức tranh “mưa” dựa trên cảm nhận khi nghe nhạc.
3. Khuyến khích trẻ biểu đạt qua “100 ngôn ngữ của trẻ”
• Âm nhạc và nghệ thuật không chỉ là môn học riêng mà còn là phương tiện để trẻ biểu đạt ý tưởng, cảm xúc.
• Hoạt động tích hợp:
• Âm nhạc: Trẻ hát hoặc chơi nhạc cụ để kể lại câu chuyện.
• Nghệ thuật: Vẽ tranh, làm mô hình, hoặc tạo các tác phẩm sáng tạo liên quan đến chủ đề của câu chuyện.
4. Học qua trải nghiệm và tương tác
• Khám phá âm nhạc tự nhiên:
• Cho trẻ tự tạo nhạc cụ từ vật liệu tái chế (chai nhựa, hộp giấy) và tổ chức các buổi biểu diễn.
• Tổ chức hoạt động ngoài trời, như nghe âm thanh từ lá cây, gió, mưa và tái hiện lại bằng nhạc cụ.
• Trò chơi âm nhạc và vận động:
• Dùng âm nhạc để kết hợp với các trò chơi vận động như nhảy theo nhịp trống hoặc vỗ tay theo tiết tấu.
5. Vai trò của giáo viên
• Giáo viên là người đồng hành, khuyến khích trẻ sáng tạo và hỗ trợ ghi lại quá trình học tập:
• Ghi lại hình ảnh, âm thanh, hoặc video trẻ chơi nhạc hoặc sáng tác nghệ thuật để trẻ tự xem lại.
• Hỏi những câu gợi mở như:
• “Con nghĩ tại sao âm thanh này lại khác âm thanh kia?”
• “Con muốn thể hiện điều gì qua bức tranh này?”
6. Phối hợp âm nhạc và nghệ thuật trong nhóm
• Hoạt động nhóm:
• Tổ chức các nhóm nhỏ để trẻ cùng tạo một bản nhạc, vẽ tranh minh họa hoặc làm đạo cụ cho buổi biểu diễn.
• Khuyến khích trẻ thảo luận và đưa ra ý tưởng.
Ví dụ hoạt động nhóm:
• Một nhóm trẻ sáng tác bài hát về cây xanh, trong khi nhóm khác làm tranh cắt dán minh họa hoặc sử dụng nhạc cụ bộ gõ để đệm.
7. Documentation – Ghi lại quá trình học tập
• Ghi chép và trưng bày sản phẩm của trẻ như tranh vẽ, tác phẩm nghệ thuật, hoặc các đoạn nhạc mà trẻ tự sáng tác. Điều này giúp trẻ tự hào về thành quả và cha mẹ hiểu được quá trình học tập của con.
8. Tăng cường sự tham gia của phụ huynh
• Mời phụ huynh tham gia các buổi biểu diễn âm nhạc và nghệ thuật của trẻ.
• Phối hợp với gia đình để trẻ có cơ hội tiếp cận với âm nhạc tại nhà, như cùng cha mẹ hát hoặc làm nhạc cụ từ đồ dùng trong gia đình.
Một số ý tưởng thực tế:
1. Vẽ tranh theo nhạc: Trẻ vẽ những gì chúng tưởng tượng khi nghe các loại nhạc khác nhau (vui, buồn, nhanh, chậm).
2. Hòa tấu bộ gõ: Tổ chức nhóm chơi nhạc cụ bộ gõ theo tiết tấu đơn giản (slow, waltz, march).
3. Chơi “Âm nhạc và chuyển động”: Chạy, nhảy, múa hoặc vỗ tay theo nhịp điệu nhạc.
4. Thí nghiệm âm thanh: Dùng nước trong các cốc thủy tinh để tạo âm thanh và thảo luận tại sao âm thanh thay đổi.
Lợi ích của tích hợp âm nhạc và nghệ thuật
• Phát triển khả năng sáng tạo, tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề.
• Tăng khả năng cảm thụ thẩm mỹ và tự tin trong giao tiếp.
• Thúc đẩy kỹ năng xã hội và hợp tác trong nhóm.
• Xây dựng nền tảng cảm xúc lành mạnh qua âm nhạc và nghệ thuật.
Bạn có muốn thiết kế một kế hoạch học tập cụ thể dựa trên các ý tưởng này không?
ĐỌC THÊM
Âm nhạc giữ vai trò quan trọng trong giáo dục mầm non
Âm nhạc không chỉ là một môn học bổ trợ mà còn là phương tiện giáo dục quan trọng, góp phần hình thành nhân cách, phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng xã hội cho trẻ em mầm non. Trong các phương pháp giáo dục hiện đại như Montessori, Reggio Emilia hay STEAM, âm nhạc đóng vai trò trung tâm giúp trẻ khám phá thế giới, thể hiện bản thân và phát triển toàn diện.
Trẻ nhỏ tiếp thu âm nhạc một cách tự nhiên, thông qua việc hát, chơi nhạc cụ, vận động theo nhịp điệu hoặc thực hành các trò chơi âm nhạc. Những hoạt động này giúp kích thích trí tuệ cảm xúc, phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp và tăng cường sự phối hợp giữa trí óc và cơ thể. Hơn nữa, âm nhạc còn tạo ra môi trường vui tươi, gắn kết, góp phần nuôi dưỡng tình yêu thương và cảm giác an toàn trong những năm đầu đời của trẻ.
Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả các chương trình giáo dục mầm non theo hướng đổi mới, giáo viên cần có kỹ năng thực hành âm nhạc vững vàng, đặc biệt là khả năng sử dụng nhạc cụ. Hiện nay, một số giáo viên mầm non gặp khó khăn trong việc dạy nhạc vì thiếu kiến thức và kỹ năng thực hành nhạc cụ, dẫn đến việc tổ chức các hoạt động âm nhạc bị hạn chế. Điều này cản trở sự phát triển toàn diện của trẻ và không đáp ứng được yêu cầu của các phương pháp giáo dục hiện đại.
Giải pháp: Khoá tập huấn 50 tiết miền phí để trang bị kỹ năng sử dụng nhạc cụ và thực hành âm nhạc cho các giáo viên mầm non tham gia thực nghiệm chương trình mầm non mới.
Nhằm khắc phục tình trạng này, chúng tôi đã thiết kế một khóa tập huấn chuyên sâu, bao gồm 50 tiết học tập trung vào việc trang bị kỹ năng sử dụng nhạc cụ để đệm hát và kỹ năng thực hành âm nhạc cho giáo viên mầm non. Khoá học được xây dựng với các nội dung số hoá, áp dụng phương pháp và phương tiện hiện đại, đồng thời kiểm tra đánh giá khách quan hoa để đảm bảo hiệu quả giáo dục cao và hình thành kỹ năng thực hành chắc chắn cho giáo viên.
Mục tiêu chính của khóa tập huấn:
1. Giúp giáo viên nắm vững cách sử dụng có bản các nhạc cụ piano, organ và sử dụng nhạc cụ đơn giản như tambourine, phách, và trống nhỏ để tổ chức các hoạt động âm nhạc.
2. Trang bị kỹ năng đệm đàn theo các tiết điệu phổ biến (slow, boston, rumba, fox…) để dạy trẻ hát và vận động theo nhạc.
3. Hướng dẫn cách tổ chức các hoạt động âm nhạc theo phương pháp Montessori, Reggio Emilia và STEAM, tạo cơ hội cho trẻ tự khám phá và sáng tạo qua âm nhạc.
4. Sử dụng tài liệu, bài giảng số hoá trên các nền tảng hiện đại, tích hợp ứng dụng công nghệ để giáo viên tự học và thực hành hiệu quả.
Lợi ích của khóa học đối với giáo viên và trẻ mầm non:
• Giáo viên có thể tự tin tổ chức các hoạt động âm nhạc sáng tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
• Tạo môi trường giáo dục giàu trải nghiệm âm nhạc, khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc, khám phá thế giới âm thanh và phát triển toàn diện.
• Kết nối chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, giúp giáo viên phát triển kỹ năng bền vững để áp dụng lâu dài.
Với khóa tập huấn này, chúng tôi mong muốn góp phần thúc đẩy sự phát triển của giáo dục mầm non hiện đại tại Việt Nam, mang đến môi trường học tập phong phú và giàu cảm hứng cho cả giáo viên và trẻ em.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét