Công tác bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm non (GVMN) được xem là giải pháp cốt lõi để nâng cao chất lượng giáo dục.

 

Đổi mới giáo dục mầm non (GDMN) Việt Nam đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đặc biệt quan tâm, trong đó công tác bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm non (GVMN) được xem là giải pháp cốt lõi để nâng cao chất lượng giáo dục.

Dưới đây là các chủ trương và nội dung, phương pháp bồi dưỡng thường xuyên mà Bộ GD-ĐT hướng tới:

1. Chủ trương tổ chức bồi dưỡng thường xuyên

1.1. Tăng cường bồi dưỡng qua các hình thức linh hoạt

• Bồi dưỡng tại chỗ (On-site): Tổ chức các lớp bồi dưỡng trực tiếp tại địa phương, đặc biệt là các vùng khó khăn, giúp giáo viên được hỗ trợ thực tế.

• Bồi dưỡng trực tuyến (Online): Ứng dụng công nghệ số, triển khai các khóa học trực tuyến qua hệ thống E-learning, video hướng dẫn, hoặc các ứng dụng học tập.

• Học tập tại trường mầm non mẫu: Tổ chức bồi dưỡng kết hợp thực hành tại các trường mầm non tiên tiến để giáo viên học hỏi kinh nghiệm thực tiễn.

1.2. Phát triển tài liệu và giáo trình bồi dưỡng

• Xây dựng tài liệu bồi dưỡng dành riêng cho GVMN, phù hợp với từng khu vực (nông thôn, thành thị, miền núi).

• Cập nhật nội dung bồi dưỡng dựa trên chương trình giáo dục mới, tích hợp các phương pháp hiện đại.

1.3. Tăng cường năng lực quản lý và giám sát

• Đào tạo cán bộ quản lý giáo dục mầm non, đảm bảo các chương trình bồi dưỡng được tổ chức đồng bộ, hiệu quả.

• Xây dựng hệ thống đánh giá, theo dõi chất lượng bồi dưỡng để kịp thời điều chỉnh, cải tiến.

2. Nội dung bồi dưỡng cho giáo viên mầm non

2.1. Chuyên môn nghiệp vụ

1. Chương trình giáo dục mầm non mới:

• Hướng dẫn áp dụng chương trình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, khuyến khích trẻ khám phá và phát triển toàn diện.

• Xây dựng kế hoạch giáo dục linh hoạt, phù hợp với đặc điểm từng trẻ.

2. Phương pháp giáo dục hiện đại:

• Phương pháp Montessori, STEAM, Reggio Emilia.

• Dạy học tích hợp, khuyến khích trẻ học qua trải nghiệm thực tế.

3. Phát triển kỹ năng quan sát và đánh giá trẻ:

• Hướng dẫn giáo viên ghi nhận, đánh giá sự phát triển của trẻ theo các chỉ số tâm lý, thể chất, và xã hội.

2.2. Kỹ năng thực hành

1. Tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc:

• Kỹ năng đệm hát trên các nhạc cụ đơn giản như piano, guitar, organ.

• Tổ chức trò chơi âm nhạc, phát triển cảm thụ âm nhạc cho trẻ.

2. Hoạt động giáo dục thể chất:

• Kỹ năng tổ chức vận động, trò chơi ngoài trời, bài tập phát triển thể chất phù hợp với từng độ tuổi.

3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học:

• Sử dụng các ứng dụng, phần mềm hỗ trợ trong việc thiết kế bài giảng và quản lý lớp học.

2.3. Nâng cao năng lực giáo dục hòa nhập

• Bồi dưỡng giáo viên về phương pháp chăm sóc và giáo dục trẻ có hoàn cảnh đặc biệt (trẻ khuyết tật, trẻ tự kỷ, trẻ vùng dân tộc thiểu số).

• Kỹ năng xây dựng môi trường giáo dục hòa nhập, thân thiện.

2.4. Kỹ năng giao tiếp và hợp tác

• Kỹ năng giao tiếp hiệu quả với phụ huynh, xây dựng sự đồng thuận trong giáo dục trẻ.

• Kỹ năng làm việc nhóm giữa các giáo viên, phối hợp tổ chức các hoạt động học tập liên môn.

3. Phương pháp bồi dưỡng cần áp dụng

3.1. Bồi dưỡng dựa trên thực hành

• Tăng cường các hoạt động thực hành tại lớp học hoặc qua các video mô phỏng tình huống sư phạm.

• Giáo viên thực hành giải quyết các vấn đề thực tế, ví dụ như cách xử lý trẻ biếng ăn, trẻ xung đột, trẻ nhút nhát.

3.2. Học qua nghiên cứu bài học (Lesson Study)

• Giáo viên cùng thảo luận, lên kế hoạch và tổ chức một bài học, sau đó phân tích, rút kinh nghiệm.

• Phương pháp này giúp giáo viên cải thiện kỹ năng tổ chức và triển khai bài học.

3.3. Phương pháp bồi dưỡng qua đồng nghiệp (Peer Coaching)

• Tổ chức các buổi dạy mẫu hoặc dự giờ, giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.

• Phát triển cộng đồng học tập chuyên môn (Professional Learning Community) giữa các giáo viên.

3.4. Kết hợp công nghệ số

• Xây dựng hệ thống học liệu số, tổ chức các khóa học online với nội dung phong phú, linh hoạt về thời gian.

• Sử dụng các ứng dụng tương tác trực tuyến, giúp giáo viên dễ dàng tiếp cận tài liệu và tham gia các buổi bồi dưỡng từ xa.

4. Mục tiêu của bồi dưỡng thường xuyên

• Nâng cao chất lượng GVMN: Giúp giáo viên đáp ứng các yêu cầu đổi mới, triển khai hiệu quả chương trình giáo dục mầm non mới.

• Thúc đẩy sự chuyên nghiệp: Xây dựng đội ngũ GVMN vừa có năng lực chuyên môn cao, vừa thành thạo kỹ năng thực hành.

• Phát triển giáo dục bền vững: Đảm bảo mọi trẻ em, đặc biệt ở vùng khó khăn, được tiếp cận với giáo dục mầm non chất lượng.

Những nội dung và phương pháp bồi dưỡng trên không chỉ giúp giáo viên mầm non cập nhật kiến thức, kỹ năng mới mà còn hỗ trợ họ tự tin áp dụng vào thực tiễn, đáp ứng tốt các yêu cầu đổi mới giáo dục.

ĐỌC THÊM

Việc có tới 95% giáo viên mầm non không biết sử dụng các nhạc cụ và thực tế rằng các trường cao đẳng sư phạm chỉ dành 2 tín chỉ tự chọn cho việc học đàn organ phản ánh một thách thức lớn trong đào tạo giáo viên mầm non tại Việt Nam. Điều này gây khó khăn cho việc tổ chức các hoạt động âm nhạc - vốn là phần quan trọng trong giáo dục mầm non. Trước thực trạng này, ngành giáo dục Việt Nam đang đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục:

1. Tăng cường đào tạo kỹ năng âm nhạc trong các chương trình sư phạm mầm non

1.1. Đưa nhạc cụ vào chương trình học chính thức

• Tăng số tín chỉ học các môn thực hành âm nhạc (organ, piano) từ 2 tín chỉ tự chọn lên thành môn bắt buộc với tối thiểu 4 tín chỉ.

• Tích hợp kỹ năng đàn, hát và vận động âm nhạc vào các học phần chuyên ngành mầm non như “Phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc.”

1.2. Hỗ trợ thực hành thực tế

• Trang bị đàn organ, piano điện tử tại các trường cao đẳng sư phạm và trường mầm non để sinh viên, giáo viên có điều kiện thực hành.

• Tăng cường liên kết giữa trường sư phạm và các trung tâm đào tạo âm nhạc để hỗ trợ thực tập.

2. Bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên mầm non hiện tại

2.1. Đào tạo âm nhạc cơ bản cho giáo viên hiện hành

• Tổ chức các khóa học ngắn hạn (offline hoặc online) về cách sử dụng đàn organ, piano hoặc nhạc cụ bộ gõ (trống, phách, tambourine).

• Khuyến khích sử dụng phương pháp học qua hướng dẫn trực quan như phím sáng trên đàn organ điện tử hoặc qua các ứng dụng học nhạc (ví dụ: BEE TỰ HỌC PIANO).

2.2. Hỗ trợ tài liệu và công cụ tự học

• Phát triển các giáo trình tự học đàn organ/piano cơ bản dành riêng cho giáo viên mầm non, tập trung vào các tiết điệu phổ biến như slow, valse, rumba… để đệm hát thiếu nhi.

• Tích hợp các công cụ học nhạc số hóa (ứng dụng di động, video hướng dẫn) để giáo viên tự học linh hoạt.

3. Đưa âm nhạc vào đổi mới chương trình giáo dục mầm non

3.1. Áp dụng phương pháp hiện đại

• Kết hợp âm nhạc với các phương pháp giáo dục như Montessori, STEAM để tạo hứng thú cho trẻ, giúp trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động đàn hát, vận động.

• Xây dựng các mô hình “lớp học âm nhạc” tại trường mầm non với các hoạt động vừa học vừa chơi, khuyến khích trẻ tự khám phá nhạc cụ.

3.2. Chú trọng giáo dục âm nhạc hòa nhập

• Hỗ trợ các giáo viên ở vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số trong việc sử dụng nhạc cụ đơn giản, dễ tiếp cận như sáo, phách, tambourine.

4. Chính sách hỗ trợ từ Bộ GD-ĐT

4.1. Đầu tư cơ sở vật chất

• Trang bị nhạc cụ cơ bản (organ, piano điện tử, bộ gõ) cho các trường mầm non, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.

• Xây dựng các trung tâm hỗ trợ kỹ năng âm nhạc tại địa phương để đào tạo giáo viên.

4.2. Phát động các chương trình phát triển âm nhạc

• Tổ chức các cuộc thi, hội thảo về giáo dục âm nhạc cho giáo viên mầm non để khuyến khích họ học và thực hành nhạc cụ.

• Xây dựng các mô hình điểm về giáo dục âm nhạc trong trường mầm non.

4.3. Hỗ trợ kinh phí bồi dưỡng

• Miễn hoặc giảm học phí cho các khóa học nâng cao kỹ năng âm nhạc của giáo viên.

• Xây dựng các dự án hợp tác với các tổ chức quốc tế để cải thiện năng lực âm nhạc cho giáo viên.

5. Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy âm nhạc

• Sử dụng ứng dụng học nhạc với tính năng hướng dẫn phím sáng như BEE TỰ HỌC PIANO, Synthesia để giáo viên dễ dàng tiếp cận và thực hành đàn organ/piano.

• Kết nối đàn phím điện tử thông minh như BEE KL-4.0 để hỗ trợ giáo viên tự học, kết hợp học với trẻ ngay tại lớp.

Tóm lại

Ngành giáo dục Việt Nam nhận thức rõ vai trò của âm nhạc trong việc phát triển toàn diện trẻ mầm non. Giải pháp trước mắt là tăng cường đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng âm nhạc cho giáo viên, đặc biệt là cách sử dụng nhạc cụ. Về lâu dài, cần đưa âm nhạc trở thành một phần không thể thiếu trong đổi mới giáo dục mầm non, tạo cơ hội cho cả giáo viên và trẻ em được tiếp cận với giáo dục âm nhạc chất lượng hơn.