Giáo dục Nghệ thuật cho trẻ mầm non tiếp cận phương pháp tiên tiến.

 

Nghiên cứu TTQ

Những tài liệu về: Cơ sở lý luận của việc tổ chức hoạt động giáo dục nghệ thuật tiếp cận các phương pháp tiên tiến trong trường mầm non thông qua các hoạt động âm nhạc, tạo hình của một số nền giáo dục trong và ngoài nước việt Nam; Thực tiễn việc tổ chức hoạt động giáo dục nghệ thuật tiếp cận một số phương pháp tiên tiến trong trường mầm non ở Việt Nam hiện nay; Đề xuất những biện pháp nhằm phát triển hoạt động giáo dục nghệ thuật tiếp cận các phương pháp tiên tiến cho các trường mầm non ở Việt Nam, đáp ứng nhu cầu xã hội, xu thế hội nhập quốc tế.

1. Cơ sở lý luận của việc tổ chức hoạt động giáo dục nghệ thuật tiếp cận các phương pháp tiên tiến trong trường mầm non

1.1. Giáo dục nghệ thuật trong phát triển toàn diện trẻ mầm non

• Giáo dục nghệ thuật (âm nhạc, tạo hình) giúp trẻ phát triển các khía cạnh:

• Thẩm mỹ: Hình thành cảm xúc, khả năng cảm nhận và sáng tạo.

• Nhận thức: Thúc đẩy sự quan sát, tưởng tượng, và tư duy logic.

• Kỹ năng xã hội: Học cách làm việc nhóm, giao tiếp qua các hoạt động nghệ thuật.

• Vận động: Rèn luyện kỹ năng vận động tinh (vẽ, tạo hình) và vận động thô (nhảy múa theo nhạc).

1.2. Các lý thuyết giáo dục liên quan

1. Lý thuyết phát triển toàn diện (Holistic Education):

• Nghệ thuật là một yếu tố không thể thiếu trong giáo dục toàn diện, vì nó hỗ trợ phát triển về cảm xúc, trí tuệ và thể chất của trẻ.

2. Lý thuyết vùng phát triển gần (Lev Vygotsky):

• Nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc và tạo hình, có thể được sử dụng như một phương tiện hỗ trợ trẻ vượt qua vùng phát triển gần, từ đó phát triển các kỹ năng mới.

3. Phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm:

• Các phương pháp tiên tiến như Montessori, Reggio Emilia và STEAM đều nhấn mạnh vai trò của giáo dục nghệ thuật trong việc khuyến khích trẻ tự học, tự sáng tạo, và khám phá thế giới qua trải nghiệm.

1.3. Một số mô hình tiên tiến về giáo dục nghệ thuật trong và ngoài nước

1. Phương pháp Montessori (Ý):

• Trẻ được khuyến khích tự do khám phá âm nhạc, nhạc cụ, và tạo hình trong môi trường chuẩn bị sẵn.

• Sử dụng các vật liệu cụ thể để kích thích sáng tạo (ví dụ: bàn tay và ngón tay để cảm nhận âm nhạc).

2. Phương pháp Reggio Emilia (Ý):

• Nghệ thuật là ngôn ngữ biểu đạt, giúp trẻ kể chuyện và diễn tả ý tưởng.

• Phương pháp này tập trung vào các dự án nghệ thuật, kết hợp giữa âm nhạc, tạo hình và môi trường tự nhiên.

3. STEAM (Mỹ):

• Lồng ghép nghệ thuật với các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.

• Ví dụ: Tạo hình các nhạc cụ đơn giản, khám phá âm thanh và cảm thụ nhạc qua các hoạt động thực hành.

4. Giáo dục nghệ thuật tại Phần Lan:

• Nhấn mạnh vào sự tự do sáng tạo và trải nghiệm thực tế.

• Kết hợp âm nhạc và mỹ thuật với các hoạt động giáo dục ngoài trời.

5. Ở Việt Nam:

• Giáo dục âm nhạc và tạo hình vẫn chủ yếu dựa vào các bài hát truyền thống và các bài học tạo hình cơ bản.

• Các phương pháp Montessori và STEAM đã được một số trường mầm non ứng dụng, nhưng chưa phổ biến.

2. Thực tiễn việc tổ chức hoạt động giáo dục nghệ thuật tại Việt Nam

2.1. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục nghệ thuật

1. Âm nhạc:

• Hoạt động âm nhạc trong trường mầm non chủ yếu là hát, vận động theo nhạc, chơi nhạc cụ đơn giản.

• Việc tích hợp âm nhạc với các môn học khác còn hạn chế.

2. Tạo hình:

• Chủ yếu tập trung vào các bài học như vẽ tranh, nặn đất sét, và làm thủ công.

• Chưa khai thác hết tiềm năng tích hợp tạo hình với các lĩnh vực giáo dục khác.

2.2. Những khó khăn

1. Hạn chế về cơ sở vật chất:

• Thiếu nhạc cụ, dụng cụ tạo hình và không gian tổ chức hoạt động nghệ thuật.

2. Hạn chế về chuyên môn của giáo viên:

• Giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu về phương pháp tích hợp âm nhạc, tạo hình với các lĩnh vực khác.

3. Phương pháp giảng dạy truyền thống:

• Chưa áp dụng hiệu quả các phương pháp tiên tiến như Montessori, STEAM hay Reggio Emilia.

4. Thiếu hỗ trợ từ chương trình chính thức:

• Chương trình giáo dục mầm non của Việt Nam chưa có khung nội dung rõ ràng về tích hợp giáo dục nghệ thuật.

3. Đề xuất biện pháp phát triển giáo dục nghệ thuật tiếp cận các phương pháp tiên tiến

3.1. Tăng cường năng lực giáo viên

1. Đào tạo chuyên môn:

• Tổ chức các khóa tập huấn về giáo dục âm nhạc và tạo hình theo phương pháp Montessori, STEAM, và Reggio Emilia.

2. Hỗ trợ kỹ năng tích hợp:

• Hướng dẫn giáo viên cách xây dựng giáo án tích hợp nghệ thuật với ngôn ngữ, toán học, kỹ năng sống, và vận động.

3.2. Đầu tư cơ sở vật chất

• Cung cấp nhạc cụ (đàn phím điện tử, bộ gõ) và vật liệu tạo hình.

• Xây dựng không gian nghệ thuật sáng tạo với môi trường thân thiện, an toàn.

3.3. Xây dựng giáo án mẫu

• Phát triển các giáo án mẫu tích hợp âm nhạc và tạo hình theo các chủ đề liên quan đến thế giới xung quanh trẻ.

• Ví dụ:

• Chủ đề khoa học (STEAM): Dạy trẻ làm nhạc cụ từ vật liệu tái chế, khám phá âm thanh.

• Chủ đề cảm xúc (Reggio Emilia): Trẻ vẽ tranh diễn tả cảm xúc khi nghe nhạc.

3.4. Tăng cường hợp tác quốc tế

• Học hỏi kinh nghiệm từ các nước tiên tiến như Phần Lan, Mỹ, Nhật Bản.

• Hợp tác với các tổ chức quốc tế để tổ chức các chương trình đào tạo giáo viên.

3.5. Nâng cao nhận thức xã hội

• Truyền thông về vai trò của giáo dục nghệ thuật trong phát triển toàn diện trẻ.

• Kết nối phụ huynh để hỗ trợ các hoạt động nghệ thuật tại nhà.

3.6. Đổi mới chương trình giáo dục

• Bộ Giáo dục cần xây dựng khung chương trình tích hợp nghệ thuật theo hướng mở, khuyến khích sáng tạo.

• Đưa các phương pháp Montessori, STEAM vào chương trình chính thức.

Kết luận

Để phát triển hoạt động giáo dục nghệ thuật trong trường mầm non theo các phương pháp tiên tiến, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, phụ huynh, nhà trường, và các cơ quan quản lý giáo dục. Việc đầu tư vào đào tạo giáo viên, cơ sở vật chất, và xây dựng chương trình tích hợp là bước đi quan trọng để đáp ứng nhu cầu xã hội và xu thế hội nhập quốc tế.