Kế hoạch bài tập mẫu theo phương pháp Reggio Emilia.

 

Phòng học Montessori kết hợp Reggio Emilia

Dưới đây là một kế hoạch bài tập mẫu theo phương pháp Reggio Emilia, nhấn mạnh đến việc trẻ tự khám phá âm nhạc, sáng tạo và học tập thông qua trải nghiệm với sự hỗ trợ đồng hành từ người lớn và môi trường:

Chủ đề: Khám phá âm thanh xung quanh

Độ tuổi: 4-6 tuổi

Thời gian: 45 phút

Mục tiêu:

• Trẻ nhận biết âm thanh từ các nguồn khác nhau trong môi trường.

• Trẻ tự tạo nhạc cụ từ vật liệu tái chế và sử dụng chúng để khám phá âm nhạc.

• Trẻ làm việc nhóm và chia sẻ trải nghiệm âm nhạc với bạn bè.

Hoạt động 1: Khám phá âm thanh trong môi trường

Thời gian: 10 phút

Phương pháp: Quan sát và lắng nghe

1. Giới thiệu:

• Người lớn dẫn trẻ ra không gian mở (trong lớp học hoặc ngoài sân).

• Khuyến khích trẻ lắng nghe âm thanh xung quanh trong im lặng khoảng 2-3 phút (tiếng gió, tiếng lá cây, tiếng bước chân, tiếng chim, v.v.).

2. Tương tác:

• Hỏi trẻ: “Con nghe thấy gì? Âm thanh đó đến từ đâu?”

• Trẻ ghi lại hoặc vẽ các âm thanh mình nghe thấy trên bảng vẽ hoặc giấy.

Vai trò người lớn: Làm nhà nghiên cứu cùng trẻ, đặt câu hỏi kích thích:

• “Âm thanh nào to? Âm thanh nào nhỏ?”

• “Con nghĩ vì sao lại có âm thanh này?”

Hoạt động 2: Tự tạo nhạc cụ từ vật liệu tái chế

Thời gian: 20 phút

Phương pháp: Thực hành sáng tạo

1. Chuẩn bị:

• Người lớn chuẩn bị các vật liệu như chai nhựa, lon thiếc, dây thun, gỗ nhỏ, hạt gạo, đậu, hoặc bìa cứng.

2. Hướng dẫn:

• Giới thiệu cách tạo nhạc cụ đơn giản (ví dụ: trống từ lon thiếc, maracas từ chai nhựa đựng hạt gạo, đàn dây từ hộp giấy và dây thun).

• Trẻ tự chọn vật liệu và tự làm nhạc cụ theo ý tưởng của mình.

3. Khám phá:

• Trẻ thử chơi nhạc cụ mình vừa làm.

• Chia sẻ với bạn: “Âm thanh nhạc cụ của con nghe thế nào? Con muốn làm gì để âm thanh hay hơn?”

Vai trò người lớn: Đồng hành và khuyến khích trẻ thử nghiệm. Không hướng dẫn quá chi tiết, để trẻ tự sáng tạo.

Hoạt động 3: Tạo bản hòa tấu từ nhạc cụ tự làm

Thời gian: 15 phút

Phương pháp: Làm việc nhóm

1. Hướng dẫn:

• Chia trẻ thành các nhóm nhỏ. Mỗi nhóm cùng nhau tạo một bản hòa tấu đơn giản, sử dụng nhạc cụ tự làm.

• Gợi ý trẻ phối hợp nhịp điệu hoặc tạo câu chuyện âm nhạc theo trí tưởng tượng (ví dụ: “Con hãy làm tiếng mưa rơi, bạn bên cạnh làm tiếng sấm, bạn khác làm tiếng gió thổi”).

2. Trình diễn:

• Các nhóm trình diễn trước lớp.

• Khuyến khích trẻ chia sẻ cảm xúc: “Con thích phần nào nhất trong bản nhạc của mình?”

Vai trò người lớn: Quan sát, ghi chép, và đặt câu hỏi kích thích sự phản tư của trẻ:

• “Làm thế nào cả nhóm con chơi cùng nhau thật hay?”

• “Con muốn cải thiện gì trong bản nhạc lần sau?”

Kết nối môi trường học tập

• Trẻ có thể để lại nhạc cụ trong lớp để tiếp tục khám phá trong các buổi học sau.

• Tạo góc âm nhạc trong lớp học với các vật liệu tái chế và bảng ghi chú của trẻ về âm thanh đã khám phá.

Mục tiêu dài hạn:

• Trẻ phát triển kỹ năng tự học, sáng tạo và tư duy âm nhạc qua sự tương tác với môi trường.

• Trẻ cảm thấy tự tin khi biểu diễn và chia sẻ ý tưởng âm nhạc với bạn bè.

• Môi trường lớp học trở thành một không gian sống động, kích thích trí tò mò và niềm vui học tập của trẻ.

Để giúp trẻ dễ dàng hình dung và chuyển từ việc khám phá âm thanh trong tự nhiên sang sáng tạo âm nhạc, bài tập cần cụ thể hơn, gắn liền với các bước rõ ràng và trải nghiệm trực tiếp. Dưới đây là một hoạt động kết hợp khám phá âm thanh với việc tạo thành “bản nhạc” đơn giản hơn, dễ hiểu và mang tính thực hành rõ ràng.

Chủ đề: Âm thanh từ thiên nhiên đến âm nhạc

Độ tuổi: 4-6 tuổi

Thời gian: 45 phút

Mục tiêu:

• Trẻ nhận ra âm thanh tự nhiên có thể trở thành nhạc cụ.

• Trẻ tự sáng tạo âm thanh bằng cách mô phỏng thiên nhiên.

• Trẻ phối hợp âm thanh để tạo thành một bản nhạc tập thể.

Hoạt động 1: Lắng nghe và mô phỏng âm thanh tự nhiên

Thời gian: 10 phút

Phương pháp: Quan sát và tái hiện âm thanh

1. Giới thiệu:

• Người lớn mở đoạn ghi âm hoặc video ngắn về các âm thanh thiên nhiên (ví dụ: tiếng mưa, tiếng gió, tiếng suối chảy, tiếng chim hót).

• Hỏi trẻ: “Con nghe thấy gì? Âm thanh này nhắc con đến điều gì?”

2. Mô phỏng:

• Người lớn mời trẻ dùng cơ thể để tái hiện các âm thanh:

• Tiếng mưa rơi: Dùng ngón tay gõ nhẹ lên bàn.

• Tiếng gió thổi: Hít sâu rồi thổi ra qua miệng.

• Tiếng sấm: Dậm chân xuống sàn hoặc dùng tay vỗ mạnh vào ngực.

• Tiếng suối: Hát nhẹ “sss sss sss” hoặc dùng tay gõ vào ly nước.

3. Câu hỏi gợi mở:

• “Nếu con là gió, con sẽ thổi to hay nhẹ?”

• “Con có thể kết hợp những âm thanh này với nhau không?”

Vai trò người lớn: Làm mẫu trước, khuyến khích trẻ thử nhiều cách khác nhau và không ngại sáng tạo.

Hoạt động 2: Tự làm nhạc cụ từ vật liệu thiên nhiên

Thời gian: 15 phút

Phương pháp: Thực hành sáng tạo

1. Chuẩn bị:

• Người lớn chuẩn bị một số vật liệu từ thiên nhiên hoặc tái chế, ví dụ: lá cây khô, sỏi, que gỗ, vỏ sò, chai nhựa rỗng, hạt đậu.

2. Hướng dẫn:

• Gợi ý trẻ tự tạo nhạc cụ:

• Dùng lá cây để tạo tiếng sột soạt.

• Đổ sỏi hoặc hạt đậu vào chai nhựa để làm maracas.

• Gõ hai que gỗ vào nhau để tạo nhịp.

• Sắp xếp các vỏ sò để tạo đàn mini.

3. Thử nghiệm:

• Trẻ chơi thử nhạc cụ và so sánh âm thanh.

• Hỏi trẻ: “Con có thể làm nhạc cụ nào khác với những vật liệu này không?”

Hoạt động 3: Tạo bản nhạc thiên nhiên tập thể

Thời gian: 20 phút

Phương pháp: Làm việc nhóm

1. Hướng dẫn:

• Người lớn phân nhóm nhỏ, mỗi nhóm phụ trách một “phần” âm thanh trong thiên nhiên:

• Nhóm 1: Mưa rơi (gõ tay hoặc dùng maracas).

• Nhóm 2: Gió thổi (dùng miệng tạo tiếng gió hoặc gõ lá cây).

• Nhóm 3: Sấm (vỗ tay mạnh hoặc dậm chân).

• Nhóm 4: Suối chảy (lắc chuông hoặc gõ nhẹ lên mặt bàn).

2. Phối hợp:

• Người lớn làm “nhạc trưởng,” chỉ dẫn các nhóm chơi nhạc theo thứ tự hoặc cùng lúc.

• Ví dụ: Bắt đầu với tiếng gió (nhóm 2), thêm tiếng mưa (nhóm 1), và kết thúc bằng tiếng sấm (nhóm 3).

3. Biểu diễn:

• Các nhóm phối hợp tạo thành bản nhạc tập thể về thiên nhiên.

• Gợi ý trẻ đặt tên cho “bản nhạc” của mình.

Vai trò người lớn: Dẫn dắt, tạo không khí vui vẻ, giúp trẻ liên kết giữa âm thanh thiên nhiên và âm nhạc.

Kết nối lâu dài:

• Lưu trữ nhạc cụ trẻ tạo ra trong góc âm nhạc để dùng cho các buổi học sau.

• Mời trẻ tự sáng tạo thêm bản nhạc khác với cùng các nhạc cụ.

• Ghi âm hoặc quay video buổi biểu diễn của trẻ để cùng xem lại và rút kinh nghiệm.

Kết quả kỳ vọng:

• Trẻ hiểu rằng âm thanh từ thiên nhiên có thể chuyển hóa thành âm nhạc.

• Trẻ tự tin sáng tạo và làm chủ trải nghiệm âm nhạc của mình.

• Trẻ phát triển kỹ năng lắng nghe, làm việc nhóm và thể hiện bản thân thông qua âm nhạc.

Để giúp trẻ sử dụng âm nhạc làm phương tiện mô tả thiên nhiên một cách rõ ràng và cụ thể hơn, bạn có thể thiết kế bài tập mà trẻ không chỉ mô phỏng âm thanh mà còn sử dụng âm nhạc (nhạc cụ, giọng hát, hoặc động tác) để kể chuyện hoặc vẽ tranh âm nhạc về thiên nhiên. Dưới đây là bài tập chi tiết:

Chủ đề: Kể chuyện thiên nhiên bằng âm nhạc

Độ tuổi: 4-6 tuổi

Thời gian: 45 phút

Mục tiêu:

• Trẻ sử dụng âm nhạc để mô tả hiện tượng thiên nhiên.

• Trẻ phát triển trí tưởng tượng và tư duy biểu đạt thông qua nhạc cụ, giọng hát, và động tác.

• Trẻ làm việc nhóm để sáng tạo một câu chuyện hoặc hình ảnh thiên nhiên qua âm nhạc.

Hoạt động 1: Lắng nghe và tưởng tượng thiên nhiên

Thời gian: 10 phút

Phương pháp: Lắng nghe và miêu tả

1. Chuẩn bị:

• Người lớn chuẩn bị các đoạn âm thanh ngắn mô tả thiên nhiên (tiếng chim hót, gió thổi, mưa rơi, sấm chớp, tiếng sóng biển, suối chảy…).

2. Hướng dẫn:

• Cho trẻ lắng nghe từng đoạn âm thanh.

• Sau mỗi đoạn, hỏi trẻ:

• “Con nghĩ đây là âm thanh gì?”

• “Con cảm thấy thế nào khi nghe âm thanh này?”

• “Con có thể dùng tay, giọng nói, hoặc nhạc cụ để làm lại âm thanh này không?”

3. Tưởng tượng:

• Gợi ý trẻ tưởng tượng một cảnh trong thiên nhiên liên quan đến âm thanh, ví dụ:

• “Tiếng mưa rơi gợi con nhớ đến khu vườn nào không?”

• “Tiếng sóng biển làm con nghĩ đến điều gì?”

Vai trò người lớn: Kích thích trí tưởng tượng của trẻ bằng cách liên kết âm thanh với hình ảnh hoặc cảm xúc cụ thể.

Hoạt động 2: Chuyển hóa âm thanh thành nhạc cụ

Thời gian: 15 phút

Phương pháp: Thực hành mô tả

1. Chuẩn bị nhạc cụ:

• Đặt các nhạc cụ đơn giản trên bàn (tambourine, thanh phách, trống con, maracas, xylophone, chuông nhỏ…). Nếu không có nhạc cụ, khuyến khích trẻ dùng vật liệu tái chế hoặc cơ thể.

2. Hướng dẫn:

• Gợi ý trẻ dùng nhạc cụ để mô tả các âm thanh thiên nhiên:

• Tiếng mưa: Gõ tambourine nhẹ hoặc rung maracas.

• Tiếng gió: Dùng xylophone chơi các nốt nhẹ và kéo dài.

• Tiếng sấm: Dùng trống con gõ mạnh và nhanh.

• Tiếng suối: Lắc chuông nhỏ hoặc gõ thanh phách nhẹ nhàng.

3. Thử nghiệm:

• Khuyến khích trẻ thử nghiệm nhiều cách chơi khác nhau và tự chọn cách mô tả phù hợp nhất với tưởng tượng của mình.

• Hỏi trẻ: “Con có cách nào khác để mô tả âm thanh này không?”

Vai trò người lớn: Làm mẫu, khuyến khích trẻ thử nghiệm và không sợ sai.

Hoạt động 3: Kể chuyện thiên nhiên bằng âm nhạc

Thời gian: 20 phút

Phương pháp: Sáng tạo tập thể

1. Hướng dẫn:

• Chia trẻ thành nhóm nhỏ, mỗi nhóm chọn một hiện tượng thiên nhiên (ví dụ: cơn bão, khu rừng, con suối, bãi biển).

• Gợi ý mỗi nhóm tạo một “câu chuyện âm nhạc” bằng cách sử dụng nhạc cụ, giọng hát, hoặc động tác để kể lại cảnh thiên nhiên đó.

• Ví dụ: Nhóm “Cơn bão” có thể bắt đầu với tiếng gió nhẹ (xylophone), sau đó tăng dần tiếng sấm (trống) và mưa lớn (tambourine).

2. Luyện tập:

• Các nhóm luyện tập cách phối hợp âm thanh để tạo thành câu chuyện.

• Gợi ý: “Con muốn bắt đầu câu chuyện bằng âm thanh gì? Con muốn kết thúc ra sao?”

3. Trình diễn:

• Các nhóm trình diễn câu chuyện âm nhạc của mình trước lớp.

• Trẻ có thể thêm lời kể hoặc động tác minh họa nếu muốn.

Vai trò người lớn: Là người dẫn dắt, giúp trẻ tổ chức câu chuyện một cách rõ ràng và cổ vũ sự sáng tạo.

Hoạt động kết thúc: Ghi lại bản nhạc thiên nhiên

Thời gian: 5 phút

1. Hướng dẫn:

• Mời trẻ ghi lại “bản nhạc” của mình bằng cách vẽ hoặc ký hiệu đơn giản:

• Vẽ hình ảnh thiên nhiên mà trẻ mô tả.

• Dùng ký hiệu (như hình sóng, chấm tròn, hoặc mũi tên) để biểu diễn âm thanh.

2. Chia sẻ:

• Trẻ giới thiệu bản nhạc của mình và giải thích ý nghĩa.

Vai trò người lớn: Khen ngợi và khuyến khích trẻ lưu lại ý tưởng cho buổi học sau.

Kết quả kỳ vọng:

• Trẻ hiểu cách âm nhạc có thể mô tả thiên nhiên qua âm thanh, nhịp điệu và giai điệu.

• Trẻ tự tin sáng tạo và sử dụng âm nhạc làm phương tiện biểu đạt ý tưởng.

• Trẻ phát triển kỹ năng lắng nghe, tư duy hình tượng, và phối hợp nhóm.