Giáo trình giúp GVMN biết cách tổ chức hoạt động phát triển năng lực sáng tạo, ứng tác trong âm nhạc.

Đây là hình minh họa trẻ mầm non thích khám phá và sáng tạo khi học âm nhạc 

trong không gian lớp học Montessori. 

Chúng tôi xây dựng giáo trình, giáo án để sử dụng trong đào tạo các giáo viên mầm non Việt Nam biết cách tổ chức các hoạt động phát triển năng lực sáng tạo và ứng tác trong âm nhạc cho trẻ em theo phương pháp Montessori.

Dưới đây là kế hoạch biên soạn cụ thể từng bài học và cách tích hợp nội dung vào ứng dụng BEE TỰ HỌC PIANO hoặc chương trình đào tạo trực tuyến.

CẤU TRÚC CHI TIẾT CHO TỪNG BÀI HỌC

Mỗi bài học được thiết kế dựa trên một chủ đề nhỏ, tập trung vào các kỹ năng cụ thể. Giáo trình sẽ được triển khai trong 10 buổi học (mỗi buổi kéo dài 30-45 phút).

Bài học 1: Khám phá âm thanh cơ bản

• Mục tiêu:

1. Trẻ phân biệt âm thanh cao/thấp, dài/ngắn.

2. Trẻ bắt chước và tạo ra các âm thanh đơn giản.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên hướng dẫn trên đàn piano (hoặc bàn phím phát sáng của BEE KL-4.0) cách nhận biết nốt cao/thấp bằng cách nhấn các nốt trắng từ C3 đến C5.

• Tích hợp vào ứng dụng: sử dụng chế độ hướng dẫn phím sáng để hiển thị nốt C3 → G3 (thấp) và A4 → C5 (cao).

• Hoạt động ứng tác: Trẻ dùng tambourine hoặc lắc chai để tái hiện âm thanh mà giáo viên tạo ra trên đàn.

Bài học 2: Tiết tấu qua vận động

• Mục tiêu:

1. Trẻ nhận biết tiết tấu đơn (nghỉ, móc đơn) qua vận động.

2. Trẻ phối hợp vỗ tay hoặc gõ nhịp theo mẫu tiết tấu.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên hướng dẫn mẫu tiết tấu trên đàn piano hoặc bộ gõ:

• Tiết tấu 1: ♩ ♩ ♪ ♪ ♩

• Tiết tấu 2: ♪ ♪ ♩ ♪ ♪ ♩

• Tích hợp vào ứng dụng: giáo viên tải file MIDI mẫu tiết tấu này, app sẽ sáng bàn phím theo đúng nhịp. Trẻ vừa nghe, vừa vỗ tay/gõ theo.

• Trò chơi: Giáo viên “bỏ sót” một nhịp trong mẫu tiết tấu, trẻ phải điền nhịp còn thiếu bằng âm thanh từ tambourine.

Bài học 3: Tìm hiểu nhạc cụ bộ gõ

• Mục tiêu:

1. Trẻ nhận biết âm thanh của các nhạc cụ bộ gõ (trống, phách, tambourine).

2. Trẻ phối hợp nhạc cụ bộ gõ theo nhịp đơn giản.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên biểu diễn mẫu bài hát quen thuộc như “Bắc Kim Thang” trên piano, kết hợp nhạc cụ bộ gõ:

• Tambourine: gõ khi nghe nốt nhấn.

• Phách: gõ theo tiết tấu ♩ ♪ ♪ ♩.

• Tích hợp vào ứng dụng:

• Bài hát được ký âm trên MIDI, phím sáng chỉ dẫn cách chơi piano, giáo viên hướng dẫn trẻ phối hợp bộ gõ theo mô hình tương tác.

Bài học 4: Ứng tác theo câu chuyện

• Mục tiêu:

1. Trẻ sáng tạo âm thanh minh họa cho câu chuyện ngắn.

2. Trẻ biết điều chỉnh âm lượng và tiết tấu để phù hợp ngữ cảnh.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên kể một câu chuyện ngắn (ví dụ: “Chuyến phiêu lưu của chú gấu nhỏ”) và minh họa bằng âm thanh trên piano:

• Lúc gấu chạy: nhấn nhanh nốt C4 → E4.

• Lúc gấu ngủ: chơi hợp âm C → G chậm rãi.

• Tích hợp vào ứng dụng:

• Tạo bài MIDI mẫu với nốt piano minh họa cho từng phần. App hướng dẫn phím sáng, trẻ nghe và học cách chơi cùng giáo viên.

Bài học 5: Sáng tạo giai điệu

• Mục tiêu:

1. Trẻ tạo giai điệu 4-8 nốt dựa trên mẫu đơn giản.

2. Trẻ biểu diễn giai điệu bằng các nhạc cụ bộ gõ hoặc đàn.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên đưa ra mẫu giai điệu đơn giản: C → D → E → G. Trẻ sáng tạo giai điệu tiếp theo.

• Tích hợp vào ứng dụng:

• Chế độ “Tự do sáng tạo” của app: trẻ nhập từng nốt giai điệu qua phím đàn phát sáng. App sẽ lưu lại và phát cho cả lớp nghe.

Bài học 6-10: Phát triển sáng tạo qua bài hát

Từ bài học 6 trở đi, giáo án tập trung vào việc sáng tạo và ứng tác dựa trên các bài hát cụ thể.

Ví dụ: Bài hát “Cả Nhà Thương Nhau”

• Mục tiêu:

1. Giáo viên đệm bài hát bằng đàn piano theo tiết điệu Slow hoặc Boston.

2. Trẻ sáng tạo tiết tấu mới bằng bộ gõ hoặc thêm lời mới vào bài hát.

• Hoạt động chính:

• Giáo viên sử dụng ứng dụng BEE TỰ HỌC PIANO để hiển thị phím sáng cho phần đệm piano.

• Trẻ vỗ tay/gõ phách theo tiết tấu ♪ ♪ ♩ hoặc sáng tạo cách chơi tambourine.

TÍCH HỢP VÀO ỨNG DỤNG BEE TỰ HỌC PIANO

1. Các chức năng cần bổ sung trong app:

• Chế độ ứng tác sáng tạo: Cho phép trẻ tạo giai điệu bằng cách nhấn phím phát sáng trên đàn hoặc app. Giai điệu sẽ được lưu lại và phát lại.

• Chế độ phối hợp nhóm: Giáo viên tạo bài MIDI sẵn, trẻ tham gia phối hợp gõ nhịp theo từng phần.

• Tích hợp nhạc cụ bộ gõ: Hướng dẫn giáo viên sử dụng tambourine, trống, phách để kết hợp với đàn piano/organ.

2. File MIDI và nội dung hướng dẫn:

• Soạn các file MIDI cho từng bài hát mầm non phổ biến.

• Phím sáng trên app chỉ hướng dẫn phần đệm hoặc giai điệu chính.

3. Nội dung tương tác:

• Các trò chơi âm nhạc đơn giản (bắt nhịp, gõ tiết tấu, lặp lại giai điệu).

• Màn hình tương tác với hình ảnh động minh họa cho âm thanh (ví dụ: tiếng trống = hình con voi gõ chân).

KẾT LUẬN

Những bài học này sẽ giúp giáo viên mầm non tổ chức hoạt động âm nhạc theo phương pháp Montessori, khuyến khích trẻ khám phá và sáng tạo tự nhiên. Việc tích hợp nội dung vào ứng dụng sẽ tăng tính tương tác và hỗ trợ việc dạy học trực tuyến hiệu quả hơn.

ĐỌC THÊM

Dưới đây là một số ý tưởng trò chơi âm nhạc thiết kế theo phương pháp Montessori, nhằm phát triển khả năng khám phá và sáng tạo tự nhiên ở trẻ. Những trò chơi này có thể áp dụng khi dạy trực tiếp hoặc tích hợp vào ứng dụng như BEE TỰ HỌC PIANO để tăng tính tương tác.

1. Trò chơi “Nhạc cụ bí ẩn”

• Mục tiêu: Trẻ nhận biết và phân biệt âm thanh của các nhạc cụ khác nhau.

• Cách chơi:

1. Giáo viên hoặc ứng dụng phát âm thanh một nhạc cụ (ví dụ: tambourine, trống, phách, đàn piano).

2. Trẻ đoán tên nhạc cụ và chọn hình minh họa tương ứng.

3. Tăng mức độ khó bằng cách kết hợp hai âm thanh nhạc cụ phát cùng lúc.

• Tích hợp ứng dụng: Hiển thị hình ảnh các nhạc cụ trên màn hình; khi trẻ chọn đúng, hình nhạc cụ phát sáng kèm hiệu ứng âm thanh vui nhộn.

2. Trò chơi “Tìm nhịp điệu đúng”

• Mục tiêu: Phát triển khả năng nhận biết tiết tấu và khả năng ứng tác.

• Cách chơi:

1. Giáo viên vỗ tay hoặc sử dụng đàn piano để chơi một mẫu tiết tấu đơn giản (ví dụ: ♩ ♪ ♪ ♩).

2. Trẻ lặp lại tiết tấu bằng cách vỗ tay hoặc dùng tambourine.

3. Ở lượt tiếp theo, trẻ sáng tạo tiết tấu mới để mọi người cùng chơi theo.

• Tích hợp ứng dụng: Phím đàn phát sáng theo tiết tấu. Trẻ nhấn phím theo mẫu và nhận phản hồi ngay lập tức từ app nếu làm đúng.

3. Trò chơi “Sáng tạo câu chuyện bằng âm nhạc”

• Mục tiêu: Kích thích trí tưởng tượng, giúp trẻ sáng tạo âm thanh minh họa cho câu chuyện.

• Cách chơi:

1. Giáo viên kể một câu chuyện đơn giản (ví dụ: “Chuyến phiêu lưu của chú mèo”).

2. Trẻ dùng nhạc cụ hoặc piano để minh họa:

• Tiếng mèo kêu: Nhấn nốt C5 → G4 → C5.

• Mưa rơi: Gõ phách hoặc nhấn phím nhanh dần.

3. Trẻ có thể sáng tạo thêm hiệu ứng âm thanh cho câu chuyện.

• Tích hợp ứng dụng: Tạo file MIDI mẫu minh họa câu chuyện. App hướng dẫn trẻ nhấn các nốt phù hợp trên bàn phím phát sáng.

4. Trò chơi “Hát và vỗ đúng nhịp”

• Mục tiêu: Phát triển khả năng phối hợp giữa hát và vận động tiết tấu.

• Cách chơi:

1. Giáo viên hát một bài đơn giản như “Bắc Kim Thang”, đồng thời gõ phách hoặc vỗ tay theo nhịp.

2. Trẻ hát theo và vỗ tay đúng nhịp.

3. Lượt tiếp theo, giáo viên đổi tiết tấu, trẻ tiếp tục vỗ theo tiết tấu mới.

• Tích hợp ứng dụng:

• App hướng dẫn cách đệm bài hát trên piano bằng phím sáng.

• Hiển thị nhịp điệu dưới dạng hoạt hình (ví dụ: quả bóng nảy theo nhịp).

5. Trò chơi “Giai điệu mất tích”

• Mục tiêu: Giúp trẻ phát triển thính giác và khả năng hoàn thiện giai điệu.

• Cách chơi:

1. Giáo viên hoặc ứng dụng chơi một giai điệu đơn giản, nhưng “bỏ quên” một nốt (ví dụ: C → D → [trống] → G).

2. Trẻ đoán và nhấn đúng nốt bị thiếu.

3. Ở mức độ khó hơn, giáo viên tạo các khoảng nghỉ dài hơn trong giai điệu.

• Tích hợp ứng dụng: App phát giai điệu và dừng ở nốt bị thiếu. Trẻ chọn hoặc nhấn phím để điền nốt vào chỗ trống.

6. Trò chơi “Đàn và hát tự do”

• Mục tiêu: Trẻ khám phá âm thanh và thể hiện sự sáng tạo tự nhiên.

• Cách chơi:

1. Giáo viên yêu cầu trẻ bấm các nốt bất kỳ trên đàn để tạo ra âm thanh “vui” hoặc “buồn.”

2. Trẻ hát một câu ngắn tự nghĩ ra và cố gắng tạo ra giai điệu bằng cách nhấn các nốt phù hợp.

3. Giáo viên khuyến khích trẻ phối hợp với nhau để tạo một “bài hát nhóm.”

• Tích hợp ứng dụng: Chế độ “Sáng tác tự do” trên app, cho phép trẻ chọn nốt bất kỳ và lưu lại giai điệu.

7. Trò chơi “Giai điệu của màu sắc”

• Mục tiêu: Kết hợp nhận thức màu sắc với âm thanh, giúp trẻ ghi nhớ vị trí các nốt.

• Cách chơi:

1. Giáo viên dán các miếng giấy màu lên phím đàn (C = đỏ, D = vàng, E = xanh lá…).

2. Giáo viên nói tên một màu và trẻ phải nhấn phím tương ứng.

3. Trẻ tạo giai điệu bằng cách nhấn theo thứ tự các màu đã chọn (ví dụ: đỏ → xanh → vàng).

• Tích hợp ứng dụng: Bàn phím ảo trên app đổi màu khi trẻ nhấn phím. App phát giai điệu tương ứng với màu sắc.

8. Trò chơi “Điệu nhảy của nốt nhạc”

• Mục tiêu: Phát triển khả năng di chuyển linh hoạt và cảm nhận tiết tấu.

• Cách chơi:

1. Giáo viên hoặc ứng dụng phát nhạc với tiết tấu nhất định.

2. Trẻ bước chân hoặc nhảy theo tiết tấu (ví dụ: bước chậm theo nhịp Slow, bước nhanh theo nhịp Disco).

3. Lượt tiếp theo, trẻ chọn nhạc và sáng tạo cách nhảy theo nhịp riêng.

• Tích hợp ứng dụng: Chế độ chọn nhạc tiết tấu (Slow, Boston, Disco). App hiển thị hình động nhân vật di chuyển theo nhịp.

9. Trò chơi “Dàn nhạc nhí”

• Mục tiêu: Trẻ phối hợp âm nhạc theo nhóm, phát triển khả năng hợp tác.

• Cách chơi:

1. Chia nhóm trẻ, mỗi nhóm sử dụng một loại nhạc cụ (trống, tambourine, piano…).

2. Giáo viên làm nhạc trưởng, chỉ huy từng nhóm chơi theo thứ tự hoặc phối hợp cùng lúc.

3. Trẻ luân phiên làm nhạc trưởng và sáng tạo cách phối hợp.

• Tích hợp ứng dụng:

• App hướng dẫn các nhóm chơi giai điệu/hợp âm theo từng phần đã được lập trình.

• Hiển thị hiệu ứng hoạt hình từng nhóm chơi nhạc cụ tương ứng.

10. Trò chơi “Bức tranh âm nhạc”

• Mục tiêu: Kết hợp thị giác và âm nhạc để tăng sự sáng tạo.

• Cách chơi:

1. Giáo viên cho trẻ xem một bức tranh (ví dụ: cảnh trời mưa).

2. Trẻ tưởng tượng và tạo ra âm thanh minh họa cho bức tranh bằng nhạc cụ hoặc đàn piano.

3. Trẻ có thể thay đổi âm thanh khi giáo viên đổi tranh (ví dụ: bức tranh về mặt trời).

• Tích hợp ứng dụng: Trên app, bức tranh xuất hiện trên màn hình, trẻ nhấn phím phát sáng để tạo giai điệu minh họa.

KẾT LUẬN

Các trò chơi này không chỉ phát triển khả năng khám phá và sáng tạo tự nhiên của trẻ mà còn giúp trẻ yêu thích âm nhạc một cách tự nhiên.