Giáo án “Hướng dẫn trẻ cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động với tiết tấu”.

Bài viết: TTQ

Cảm thụ âm nhạc và vai trò trong sự phát triển của trẻ nhỏ
& Hướng dẫn trẻ cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động với tiết tấu

Phần 1- Cảm thụ âm nhạc và vai trò trong sự phát triển của trẻ nhỏ

1. Tầm quan trọng của âm nhạc giai đoạn đầu đời

Giai đoạn đầu đời là thời kỳ then chốt cho sự phát triển nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh. Trong đó, thính giác đóng vai trò quan trọng giúp trẻ tiếp nhận và cảm thụ âm thanh, giai điệu, tiết tấu. Việc để trẻ sớm khám phá âm nhạc không chỉ thúc đẩy khả năng nhận thức mà còn giúp trẻ bộc lộ tiềm năng âm nhạc tự nhiên thông qua việc chơi các nhạc cụ phù hợp. Chính vì vậy, ngày càng nhiều phụ huynh cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc từ độ tuổi rất nhỏ.

2. Cảm thụ âm nhạc là gì?

Cảm thụ âm nhạc là phương pháp giúp trẻ làm quen và tiếp cận âm nhạc một cách tự nhiên thông qua các hoạt động sáng tạo như vận động, lắng nghe, ca hát, kể chuyện và chia sẻ cảm xúc. Các hoạt động được thiết kế ngắn gọn, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm tập trung của trẻ nhỏ, tạo nên sự hứng thú và khơi dậy tình yêu âm nhạc lâu dài.

3. Vai trò của cảm thụ âm nhạc trong sự phát triển của trẻ

• Kích thích trí sáng tạo:

Âm nhạc giúp trẻ hình thành trí tưởng tượng phong phú về thế giới xung quanh. Trẻ thể hiện sự sáng tạo qua cử chỉ, nét mặt và vận động tự nhiên khi nghe nhạc.

• Phát triển ngôn ngữ:

Nghiên cứu cho thấy trẻ thường biết hát trước khi biết nói. Các bài học cảm thụ âm nhạc rèn luyện khả năng phát âm chuẩn và xây dựng kỹ năng ngôn ngữ. Trẻ học cách lắng nghe, quan sát và bày tỏ ý kiến, từ đó hình thành tư duy phản biện và khả năng giao tiếp.

• Cải thiện kỹ năng vận động và thể chất:

Các hoạt động vận động theo tiết tấu âm nhạc giúp trẻ phát triển hệ cơ xương và phối hợp linh hoạt các bộ phận cơ thể. Những trò chơi ngón tay còn kích thích xúc giác, chuẩn bị nền tảng cho việc chơi nhạc cụ sau này.

• Biểu lộ cảm xúc:

Cảm thụ âm nhạc giúp trẻ nhận diện và thể hiện các cung bậc cảm xúc như vui, buồn, háo hức hay bất ngờ, từ đó phát triển khả năng biểu đạt tình cảm một cách tự nhiên và linh hoạt.

• Rèn kỹ năng giao tiếp và kết nối:

Trẻ được khuyến khích chia sẻ cảm xúc và ý tưởng của mình với thầy cô, bạn bè, từ đó tăng sự tự tin và khả năng kết nối xã hội.

• Tích hợp kiến thức đa lĩnh vực:

Cảm thụ âm nhạc không chỉ dừng lại ở âm nhạc mà còn lồng ghép kiến thức từ các môn học khác như múa, hội họa, toán học, văn học và khoa học tự nhiên, giúp trẻ mở rộng hiểu biết toàn diện thông qua các hoạt động sáng tạo.

4. Khóa học Cảm thụ âm nhạc của BeeMusic USA

Giáo trình Cảm thụ âm nhạc của BeeMusic USA được thiết kế dựa trên nghiên cứu tâm lý trẻ em tại Bee Music & Art Culture Center. Chương trình giúp trẻ:

• Khám phá âm nhạc thông qua chuyển động cơ thể với giai điệu và tiết tấu.

• Phát triển thính giác từ những âm thanh gần gũi trong cuộc sống hàng ngày.

• Khơi dậy sự tò mò và hứng thú thông qua sự đa dạng của các nhạc cụ.

Đội ngũ giảng viên của BeeMusic giàu kinh nghiệm biểu diễn và giảng dạy, có khả năng tương tác tốt, đặc biệt với trẻ nhỏ, giúp các em tiếp nhận âm nhạc một cách tự nhiên và hiệu quả.

Phần 2- Hướng dẫn trẻ cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động với tiết tấu

Giáo án mẫu: “Trẻ mầm non 5-6 tuổi cảm thụ âm nhạc qua vận động theo tiết tấu”

Mục tiêu giáo án:

Hướng dẫn trẻ mầm non 5-6 tuổi cảm thụ âm nhạc qua hoạt động vận động theo tiết tấu. Giáo án tổ chức trẻ hát và vận động linh hoạt dựa trên bản phối chi tiết, phân chia theo 4 nhóm hoạt động.

Cấu trúc giáo án

Mỗi bài hát được trình bày gồm:

1. Lời bài hát đầy đủ (không cần ký âm)

2. Bản phối chi tiết cho 4 nhóm vận động theo tiết tấu:

• Nhóm 1: Vừa hát, vừa chơi nhạc cụ giai điệu như piano, organ, xylophone, megaphone…

• Nhóm 2: Vừa hát, vừa sử dụng nhạc cụ cơ thể (body percussion): vỗ tay, vỗ vai, ngực, giậm chân…

• Nhóm 3: Sử dụng nhạc cụ gõ để đệm tiết tấu (tambourine, bell, thanh phách, trống con, xúc xắc…).

• Nhóm 4: Đệm nhịp và phách bằng nhạc cụ như ukulele, piano, organ.

Mục đích hoạt động

Tất cả trẻ đều tập hát đúng và hát hay, kết hợp các nhiệm vụ vận động khác nhau phù hợp với nhóm được phân công. Trẻ vừa hát, vừa tham gia các hoạt động nhạc cụ, qua đó phát triển khả năng cảm thụ tiết tấu, sự phối hợp linh hoạt và năng lực tương tác nhóm.

Nghiên cứu mẫu giáo án cho các bài hát nhạc mầm non

1. Bài hát: Cháu Vẽ Ông Mặt Trời (Nhịp 4/4)

Lời bài hát:

Cháu vẽ ông mặt trời, miệng ông cười thật tươi…

Bản phối chi tiết:

• Nhóm 1: Trẻ hát và chơi xylophone theo giai điệu bài hát.

• Nhóm 2: Trẻ hát và vỗ tay nhẹ vào nhịp 1 và nhịp 3 của mỗi ô nhịp.

• Nhóm 3: Trẻ sử dụng tambourine để tạo tiết tấu đệm theo phách mạnh của nhịp 4/4 (1 – 2 – 3 – 4).

• Nhóm 4: Trẻ đàn đệm bằng piano hoặc ukulele theo hợp âm C và G7.

2. Bài hát: Con Cò Bé Bé (Nhịp 2/4)

Lời bài hát:

Con cò bé bé, nó đậu cành tre…

Bản phối chi tiết:

• Nhóm 1: Trẻ hát và chơi megaphone hoặc piano theo giai điệu.

• Nhóm 2: Trẻ vỗ tay vào nhịp 1 của mỗi ô nhịp và giậm chân vào nhịp 2.

• Nhóm 3: Trẻ dùng trống con đánh vào phách mạnh của nhịp 2/4 (1 – 2).

• Nhóm 4: Đệm ukulele theo nhịp chậm, sử dụng hợp âm C và G.

3. Bài hát: Bắc Kim Thang (Nhịp 4/4)

Lời bài hát:

Bắc kim thang cà lang bí rợ…

Bản phối chi tiết:

• Nhóm 1: Trẻ hát và chơi organ theo giai điệu bài hát.

• Nhóm 2: Trẻ vừa hát vừa vỗ vai – ngực – vai – ngực theo từng nhịp 4/4.

• Nhóm 3: Trẻ sử dụng chuông lắc tạo tiết tấu đệm đều đặn (1 – 2 – 3 – 4).

• Nhóm 4: Đệm piano hoặc ukulele với các hợp âm C, Am, G.

4. Bài hát: Cả Nhà Thương Nhau (Nhịp 3/4)

Lời bài hát:

Ba thương con vì con giống mẹ…

Bản phối chi tiết:

• Nhóm 1: Trẻ hát và chơi **xylophone

Thực hiện mẫu giáo án bài hát nhạc mầm non

Mẫu Giáo Án: Bài 1 - “Cả nhà thương nhau” (Nhịp: 2/4)

Mục tiêu:

• Trẻ hát đúng giai điệu, rõ lời bài hát.

• Kết hợp vận động theo tiết tấu phù hợp với nhiệm vụ từng nhóm.

1. Chuẩn bị:

• Nhạc cụ: Megaphone, xylophone, piano, organ (cho nhóm 1); nhạc cụ gõ (tambourine, thanh phách, chuông); ukulele, piano/organ (nhóm 4).

• Bài hát “Cả nhà thương nhau”.

• Không gian rộng rãi cho trẻ di chuyển.

2. Phân chia nhóm và hoạt động 

3. Tiến trình tổ chức

Khởi động (5 phút):

• Cho trẻ nghe bài hát “Cả nhà thương nhau” và hát lại một lần để nhớ giai điệu và lời.

• Trẻ nhún nhảy tự do theo nhịp điệu vui tươi.

Hoạt động chính (15 phút):

1. Hát bài hát (cả lớp hát): Giáo viên hát mẫu và đệm piano.

2. Phân công nhiệm vụ:

• GV chia lớp thành 4 nhóm và giới thiệu nhiệm vụ từng nhóm.

3. Thực hiện theo nhóm:

• Nhóm 1: Vừa hát, vừa đàn giai điệu đơn giản bằng xylophone/piano.

• Nhóm 2: Vận động cơ thể: Vỗ tay, vỗ đùi, dậm chân theo nhịp 2/4.

• Nhóm 3: Bộ gõ tiết tấu: Gõ tambourine và thanh phách theo nhịp phách mạnh, nhẹ.

• Nhóm 4: Đàn đệm hợp âm: Chơi hợp âm C và G bằng ukulele hoặc piano.

4. Ghép hoạt động toàn lớp:

• Giáo viên cho từng nhóm thực hiện nhiệm vụ cùng lúc.

• Cả lớp hát to và rõ lời, từng nhóm kết hợp vận động đúng nhiệm vụ.

Kết thúc (5 phút):

• Cả lớp cùng hát và kết hợp vận động tự do theo nhạc một lần nữa.

• GV nhận xét, tuyên dương sự cố gắng của các nhóm.

Bản phối cho 10 bài nhạc mầm non

Bài 1: Cả nhà thương nhau (2/4)

• Nhóm 1: Vừa hát, vừa đàn giai điệu (C - G).

• Nhóm 2: Vỗ đùi - vỗ tay.

• Nhóm 3: Thanh phách gõ phách mạnh, nhẹ.

• Nhóm 4: Ukulele đệm hợp âm C - G.

Bài 2: Cháu yêu bà (3/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu bằng xylophone.

• Nhóm 2: Dậm chân nhẹ 1 nhịp (nhịp 1) và vỗ tay cao (nhịp 2, 3).

• Nhóm 3: Tambourine lắc nhẹ theo nhịp.

• Nhóm 4: Ukulele đệm nhịp 3/4 bằng hợp âm (C - G7 - F).

Bài 3: Chị ong nâu và em bé (2/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu trên piano/organ.

• Nhóm 2: Vỗ tay 2 lần mỗi phách.

• Nhóm 3: Trống con đánh mạnh nhẹ luân phiên.

• Nhóm 4: Đàn đệm hợp âm C - G7 theo nhịp phách.

Bài 4: Bắc Kim Thang (4/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu bằng xylophone, organ.

• Nhóm 2: Vỗ tay, vỗ vai theo nhịp 1-2-3-4.

• Nhóm 3: Lắc chuông mạnh nhẹ xen kẽ.

• Nhóm 4: Đệm ukulele hợp âm Am - E7 - C.

Bài 5: Chúc mừng sinh nhật (3/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu.

• Nhóm 2: Dậm chân 1 nhịp và vỗ tay 2 nhịp.

• Nhóm 3: Tambourine lắc nhẹ.

• Nhóm 4: Piano đệm hợp âm G - C.

Bài 6: Con cò bé bé (2/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu bằng megaphone/piano.

• Nhóm 2: Vỗ đùi - vỗ tay theo nhịp.

• Nhóm 3: Thanh phách gõ nhịp.

• Nhóm 4: Ukulele đệm hợp âm D - A7.

Bài 7: Đi cắt lúa (4/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu chính.

• Nhóm 2: Vỗ nhịp trên vai.

• Nhóm 3: Trống con đánh phách mạnh nhẹ.

• Nhóm 4: Đệm piano hợp âm G - D7.

Bài 8: Em đi chơi thuyền (3/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu trên piano.

• Nhóm 2: Vỗ tay kết hợp nhún nhảy.

• Nhóm 3: Lắc chuông nhẹ nhàng.

• Nhóm 4: Đệm hợp âm C - G7.

Bài 9: Lượn tròn lượn khéo (4/4)

• Nhóm 1: Đàn giai điệu.

• Nhóm 2: Vỗ tay kết hợp dậm chân theo nhịp.

• Nhóm 3: Tambourine gõ mạnh nhẹ.

• Nhóm 4: Đệm hợp âm Am - C.

Bài 10: Múa vui (2/4)

• Nhóm 1: Đàn theo giai điệu chính.

• Nhóm 2: Vỗ nhịp đều theo phách.

• Nhóm 3: Bộ gõ nhẹ (thanh phách, trống).

• Nhóm 4: Piano/organ đệm hợp âm G - D.

Giáo án trên được thiết kế để tất cả trẻ đều hát đúng và vận động theo tiết tấu, với nhiệm vụ khác nhau cho mỗi nhóm, phù hợp phát triển kỹ năng âm nhạc và phối hợp tập thể.