tháng 12 18, 2024
Bài viết: TTQ
Là người sáng lập phương pháp Dalcroze Eurhythmics, ông nhấn mạnh vào việc sử dụng chuyển động cơ thể để hiểu và cảm nhận âm nhạc. Phương pháp này rất phù hợp để áp dụng vào giáo dục mầm non, vì trẻ em học thông qua vận động và trải nghiệm. Dưới đây là một số bài tập biên soạn theo tinh thần của Dalcroze dành cho nhạc mầm non Việt Nam:
1. Bài tập: Đi bộ theo nhịp điệu
• Mục tiêu: Giúp trẻ cảm nhận nhịp, phách và tốc độ (tempo).
• Bài hát gợi ý: “Cháu đi mẫu giáo” (Phạm Minh Tuấn).
• Hoạt động:
1. Giáo viên chơi đàn piano hoặc gõ nhịp trên tambourine với tiết tấu 2/4.
2. Trẻ đi bộ theo nhịp từng phách: bước chân phải ở phách mạnh, chân trái ở phách nhẹ.
3. Tăng tốc độ hoặc giảm tốc độ nhịp chơi (allegro, lento), trẻ điều chỉnh bước đi tương ứng.
4. Khi giáo viên gõ một tiếng mạnh, trẻ dừng lại ngay lập tức.
2. Bài tập: Cử động tay với tiết tấu
• Mục tiêu: Phát triển khả năng cảm nhận tiết tấu và chuyển động linh hoạt của cánh tay.
• Bài hát gợi ý: “Cháu yêu bà” (Xuân Giao).
• Hoạt động:
1. Trẻ vỗ tay theo nhịp (1 phách/lần), sau đó chuyển sang vỗ theo tiết tấu bài hát (cụ thể ở phần lời).
2. Thêm động tác tay: trẻ xoay cổ tay để mô phỏng động tác “quạt mát cho bà” trong bài hát, đồng thời di chuyển cơ thể theo giai điệu.
3. Giáo viên kết hợp tambourine hoặc bell để tạo âm thanh nhịp nhàng.
3. Bài tập: Nhảy múa tự do theo giai điệu
• Mục tiêu: Giúp trẻ diễn tả cảm xúc âm nhạc thông qua chuyển động cơ thể.
• Bài hát gợi ý: “Trường chúng cháu đây là trường mầm non” (Hoàng Vân).
• Hoạt động:
1. Giáo viên chơi bài hát trên đàn hoặc mở nhạc đệm.
2. Trẻ di chuyển tự do trong phòng, nhún nhảy hoặc dang tay múa theo cảm xúc của giai điệu.
3. Khi nhạc dừng, trẻ đứng yên tạo dáng (pose) như cây, hoa, hoặc con vật mà giáo viên yêu cầu.
4. Bài tập: Trò chơi “Gương nhịp điệu”
• Mục tiêu: Phát triển sự chú ý và khả năng bắt chước nhịp điệu.
• Bài hát gợi ý: “Đội kèn tí hon” (Phan Huỳnh Điểu).
• Hoạt động:
1. Giáo viên đứng đối diện trẻ, thực hiện các động tác nhịp nhàng (vỗ tay, dậm chân, đánh trống tượng trưng).
2. Trẻ bắt chước ngay lập tức như một “chiếc gương”.
3. Tăng độ khó bằng cách thay đổi tiết tấu hoặc thực hiện các động tác phối hợp (ví dụ: tay vỗ trên đầu + chân nhún nhẹ).
5. Bài tập: Sáng tạo âm thanh với chuyển động
• Mục tiêu: Kích thích trí tưởng tượng âm nhạc và sự phối hợp vận động.
• Bài hát gợi ý: “Hành khúc đến trường” (Phan Trần Bảng).
• Hoạt động:
1. Trẻ dùng nhạc cụ bộ gõ đơn giản (phách, trống con) để tạo âm thanh mô phỏng theo các chuyển động (bước chân, đánh trống…).
2. Giáo viên yêu cầu trẻ di chuyển theo nhịp hành khúc và tạo âm thanh đồng thời bằng nhạc cụ.
3. Thay đổi vai trò: trẻ làm “người chỉ huy”, hướng dẫn nhóm sáng tạo nhịp điệu và chuyển động mới.
6. Bài tập: Khám phá cao độ qua chuyển động
• Mục tiêu: Giúp trẻ nhận biết âm cao/thấp và chuyển động tương ứng.
• Bài hát gợi ý: “Tạm biệt búp bê” (Hoành Thông).
• Hoạt động:
1. Giáo viên chơi đàn piano hoặc xylophone, sử dụng các âm cao/thấp.
2. Khi nghe âm cao, trẻ giơ tay lên cao hoặc nhảy lên. Khi nghe âm thấp, trẻ ngồi xuống hoặc cúi người.
3. Thêm thử thách: trẻ di chuyển theo giai điệu tăng dần (crescendo) hoặc giảm dần (decrescendo).
Lưu ý khi thực hiện:
• Tạo không khí vui tươi và động viên trẻ thể hiện sự sáng tạo.
• Linh hoạt thay đổi bài tập theo khả năng tiếp thu và sự hứng thú của trẻ.
• Kết hợp các nhạc cụ đơn giản (tambourine, bell, phách) để làm phong phú trải nghiệm.
Các bài tập này không chỉ giúp trẻ cảm thụ âm nhạc qua chuyển động mà còn tạo cơ hội để phát triển kỹ năng vận động, khả năng tập trung và tinh thần làm việc nhóm. Bạn có muốn phát triển chi tiết hơn bài tập nào không?
Phương pháp Dalcroze Eurhythmics của Émile Jaques-Dalcroze tập trung vào sự phối hợp giữa nhịp điệu, chuyển động cơ thể, và cảm thụ âm nhạc. Đây là phương pháp lý tưởng cho trẻ mầm non vì trẻ có thể học nhạc thông qua hoạt động vận động, chơi trò chơi, và trải nghiệm thực tế.
Dưới đây là các bài tập cụ thể, dễ hiểu, và phù hợp với trẻ mầm non Việt Nam, được biên soạn theo phương pháp của Dalcroze:
I. Khởi động nhịp điệu với cơ thể
1. Trò chơi “Đi và dừng”
• Mục tiêu: Giúp trẻ cảm nhận nhịp và phản ứng nhanh với âm nhạc.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên chơi nhạc hoặc gõ nhịp đều bằng trống nhỏ.
• Trẻ bước đi theo nhịp (nhịp 2/4 hoặc 4/4). Khi giáo viên dừng trống, trẻ phải đứng yên.
• Lặp lại, thay đổi tốc độ hoặc chuyển từ đi sang chạy chậm, nhảy, hoặc lắc lư.
Phát triển thêm:
• Giáo viên thêm tín hiệu âm thanh như một tiếng chuông để trẻ ngồi xuống hoặc hai tiếng gõ để trẻ quay vòng.
2. Vỗ nhịp trên cơ thể
• Mục tiêu: Giúp trẻ nhận biết nhịp điệu qua cảm giác xúc giác.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên vỗ tay nhịp chậm và yêu cầu trẻ làm theo.
• Thêm sáng tạo:
• Vỗ đùi (nhịp mạnh), vỗ tay (nhịp yếu).
• Vỗ luân phiên: tay trái – tay phải – cả hai tay.
Phát triển thêm:
• Kết hợp lời hát đơn giản, ví dụ:
• “Mặt trời lên cao, nhịp vỗ tay nào” (nhịp 2/4).
• Trẻ tự thêm động tác khác như giậm chân hoặc vỗ vai bạn.
II. Vận động nhịp điệu
3. “Di chuyển theo nhịp nhạc”
• Mục tiêu: Giúp trẻ cảm nhận nhịp trong âm nhạc và thể hiện bằng cơ thể.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên chơi đàn hoặc nhạc cụ gõ với các nhịp khác nhau:
• Nhịp chậm (slow): Trẻ bước đều.
• Nhịp nhanh (allegro): Trẻ chạy chậm, vỗ tay nhanh.
• Nhịp bổng trầm: Nhảy cao khi nghe âm bổng, cúi thấp khi nghe âm trầm.
Phát triển thêm:
• Thay đổi động tác: lắc lư, nhảy lên nhảy xuống, lắc vai.
4. “Chuyển động như động vật”
• Mục tiêu: Kết nối âm nhạc với trí tưởng tượng và vận động sáng tạo.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên chơi nhạc và yêu cầu trẻ di chuyển như các loài động vật:
• Chậm, đều (Con voi): Trẻ bước nặng và cúi người.
• Nhanh, nhẹ (Chim): Trẻ nhảy nhỏ, dang tay như cánh.
• Bất ngờ, ngừng lại (Mèo rình mồi): Trẻ bò chậm và dừng đột ngột.
Phát triển thêm:
• Cho trẻ tưởng tượng thêm các con vật khác (vd: cá, thỏ, chó).
III. Học tiết tấu qua trò chơi
5. Trò chơi “Nhịp điệu ẩn giấu”
• Mục tiêu: Nhận biết và tái hiện tiết tấu bằng tai và cơ thể.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên chơi một tiết tấu đơn giản (vd: ta - ti-ti - ta) trên trống con.
• Trẻ tái hiện tiết tấu bằng cách:
• Vỗ tay.
• Gõ nhịp lên bàn hoặc đồ vật.
Phát triển thêm:
• Thay đổi tiết tấu và tăng độ khó (nhịp nhanh hoặc chậm hơn).
• Yêu cầu trẻ sáng tạo tiết tấu mới.
6. Trò chơi “Đi tìm âm thanh”
• Mục tiêu: Giúp trẻ phân biệt nhịp mạnh, nhịp yếu và hướng dẫn phản ứng nhanh với âm thanh.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên chia nhịp gõ:
• Gõ mạnh: Trẻ đứng lên.
• Gõ yếu: Trẻ ngồi xuống.
• Lặp lại với nhịp hỗn hợp để tăng độ khó.
Phát triển thêm:
• Kết hợp nhạc cụ: tambourine (nhịp mạnh), maracas (nhịp yếu).
• Cho trẻ tự làm nhạc trưởng, dẫn nhịp cho bạn.
IV. Kết hợp vận động với bài hát
7. Trò chơi “Hát và chuyển động”
• Mục tiêu: Phát triển khả năng cảm nhận nhịp và phối hợp hát với vận động.
• Cách thực hiện:
• Sử dụng bài hát dân gian Việt Nam, ví dụ: “Kìa con bướm vàng”.
• Giáo viên hát và kết hợp động tác (vd: dang tay mô phỏng cánh bướm bay).
• Trẻ làm theo và thay đổi động tác theo gợi ý của giáo viên.
Phát triển thêm:
• Thay đổi bài hát hoặc thêm nhạc cụ nhỏ như phách, tambourine.
8. “Tạo nhạc bằng cơ thể”
• Mục tiêu: Sáng tạo âm thanh tự nhiên qua cơ thể.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên yêu cầu trẻ tạo âm thanh khác nhau:
• Vỗ đùi, dậm chân, búng tay, vỗ tay.
• Hướng dẫn trẻ kết hợp các âm thanh để tạo thành “bản nhạc cơ thể”.
Phát triển thêm:
• Thêm bài hát đơn giản hoặc yêu cầu trẻ tự nghĩ ra mẫu nhạc riêng.
V. Trò chơi nhịp điệu nhóm
9. “Chuyền nhịp quanh vòng tròn”
• Mục tiêu: Hợp tác nhóm và cảm nhận tiết tấu.
• Cách thực hiện:
• Trẻ ngồi thành vòng tròn.
• Giáo viên bắt đầu bằng cách gõ một nhịp đơn giản (vd: vỗ tay, gõ bàn).
• Trẻ chuyền nhịp đi một vòng, mỗi người lặp lại động tác đúng nhịp.
Phát triển thêm:
• Tăng tốc độ hoặc thay đổi nhịp điệu.
10. “Nhịp điệu truy tìm bạn”
• Mục tiêu: Rèn tai nghe và phản ứng nhanh.
• Cách thực hiện:
• Một trẻ bịt mắt đứng giữa vòng tròn.
• Một bạn bất kỳ gõ tiết tấu lên trống.
• Trẻ ở giữa đoán ai vừa gõ.
Phát triển thêm:
• Thay đổi nhạc cụ hoặc tăng độ khó bằng cách thêm âm thanh nền.
VI. Sáng tạo âm nhạc
11. “Tự sáng tác nhịp điệu”
• Mục tiêu: Khuyến khích sáng tạo và thể hiện bản thân.
• Cách thực hiện:
• Giáo viên yêu cầu trẻ tạo tiết tấu đơn giản (vỗ tay, gõ chân).
• Lần lượt từng trẻ biểu diễn tiết tấu và cả nhóm lặp lại.
Phát triển thêm:
• Kết hợp nhạc cụ nhỏ (lục lạc, tambourine) vào sáng tác.
Phương pháp Dalcroze giúp trẻ phát triển cảm thụ âm nhạc thông qua vận động và trải nghiệm tự nhiên. Các bài tập trên vừa dễ hiểu, vừa khuyến khích trẻ tương tác và sáng tạo.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét