tháng 12 15, 2024
Bài viết: TTQ
Montessori khuyến khích trẻ khám phá âm thanh và nhạc cụ thông qua trải nghiệm tự nhiên, thay vì áp đặt cách học dựa trên ký hiệu âm nhạc. Tôi muốn vận dụng phương pháp này trong xây dựng giáo án dạy trẻ mầm non “vừa đàn, vừa hát”, miệng trẻ hát giai điệu và hai bàn tay đệm hát theo tiết điệu 2/4, 3/4, 4/4 ( slow, boston, rumba, cha cha, disco…). Nghĩa là dạy trẻ cách bấm hợp âm đơn giản sau đó biên soạn các kiểu đánh đệm - như vổ tiết tấu trên bàn phím- bằng hai tay khi hát. Tôi sẽ ký âm và đưa vào BEE TỰ HỌC PIANO APP để các giáo viên mầm non tự học theo hướng dẫn của phím sáng và các cô sẽ dạy lại cho các cháu trong lớp piano trường mầm non.
Dưới đây là giáo trình mẫu để dạy trẻ mầm non “vừa đàn, vừa hát” theo phương pháp Montessori, tập trung vào trải nghiệm tự nhiên:
Giáo trình dạy trẻ đệm hát với bàn phím điện tử (Piano/Organ)
Mục tiêu:
• Trẻ học cách bấm hợp âm đơn giản (2 hoặc 3 nốt).
• Kết hợp hát giai điệu và đánh đệm tiết tấu trên bàn phím.
• Rèn luyện khả năng cảm nhận nhịp điệu thông qua trải nghiệm âm nhạc trực quan và thực hành.
Cấu trúc giáo trình: 4 nhóm tiết điệu
1. Nhóm 1: Slow và Boston (nhịp 2/4 và 3/4)
2. Nhóm 2: Rumba và Cha-cha (nhịp 4/4)
3. Nhóm 3: Disco và Ballade (nhịp 4/4)
4. Nhóm 4: Valse và Fox (nhịp 3/4 và 2/4)
Phương pháp Montessori áp dụng:
1. Khám phá tự nhiên:
• Trẻ được nghe mẫu nhạc trước (bản ghi âm hoặc cô giáo chơi).
• Tự thử gõ phím theo giai điệu hoặc tiết tấu mà không bị áp đặt.
2. Học qua trải nghiệm:
• Bắt đầu bằng việc vỗ nhịp trên bàn phím (không cần bấm hợp âm).
• Dần dần hướng dẫn trẻ bấm các hợp âm cơ bản (C, G, F, Am, Dm).
3. Kết hợp vận động và âm nhạc:
• Để trẻ hát giai điệu kết hợp động tác tay (vỗ nhẹ, đánh phím).
Nhóm 1: Slow và Boston
A. Tiết điệu Slow (nhịp 2/4)
Ví dụ bài hát: Cả Nhà Thương Nhau.
Hợp âm sử dụng: C, G, Am, F.
Cách dạy:
1. Tay phải:
• Dạy trẻ chơi giai điệu (nốt đơn giản trên 1-2 phím).
• Nếu trẻ không chơi giai điệu, chỉ cần gõ tiết tấu trên phím.
2. Tay trái:
• Hợp âm C -> G -> Am -> F (1 nhịp mỗi hợp âm).
• Tay trái nhấn bass trước, sau đó vỗ nhịp 2 trên phím khác (vd: C -> G -> C -> G).
3. Kết hợp:
• Hát giai điệu: “Ba thương con vì con giống mẹ…”.
• Tay gõ tiết tấu nhịp 2/4: (bass - hợp âm).
B. Tiết điệu Boston (nhịp 3/4)
Ví dụ bài hát: Cháu Vẽ Ông Mặt Trời.
Hợp âm sử dụng: C, G, Am, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Hợp âm (C -> G -> C).
2. Tay phải:
• Gõ tiết tấu “1-2-3” trên phím, giữ hợp âm cố định.
3. Kết hợp:
• Hát: “Cháu vẽ ông mặt trời, miệng cười rất tươi…”.
• Tay đệm Boston (bass - hợp âm 2 phách).
Nhóm 2: Rumba và Cha-cha
A. Tiết điệu Rumba (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Bắc Kim Thang.
Hợp âm sử dụng: Am, G, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Gõ tiết tấu “nhấn nhẹ - nhấn mạnh”.
2. Tay phải:
• Gõ nhịp “bass - chát - chát” trên các nốt hợp âm.
3. Kết hợp:
• Hát: “Bắc kim thang cà lang bí rợ…”.
• Tay đệm Rumba nhịp nhàng.
B. Tiết điệu Cha-cha (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Chị Ong Nâu Và Em Bé.
Hợp âm sử dụng: C, G, Am, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Gõ hợp âm.
2. Tay phải:
• Gõ tiết tấu “bass - chát chát - chát chát”.
3. Kết hợp:
• Hát: “Chị ong nâu nâu nâu…”.
• Tay đệm Cha-cha.
Các nhóm 3 và 4 sẽ được phát triển tương tự, với sự thay đổi trong tiết điệu Disco, Ballade, Valse và Fox. Giáo trình sẽ bao gồm:
• Ví dụ bài hát cụ thể cho mỗi tiết điệu.
• Hợp âm gợi ý đơn giản để trẻ dễ thực hành.
• Kỹ thuật đệm tay trái và tay phải chi tiết.
Dưới đây là phần tiếp tục với nhóm 3 và nhóm 4 trong giáo trình dạy trẻ “vừa đàn, vừa hát” theo phương pháp Montessori:
Nhóm 3: Disco và Ballade (nhịp 4/4)
A. Tiết điệu Disco (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Em Đi Chơi Thuyền
Hợp âm sử dụng: C, G, Am, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Gõ hợp âm theo nhịp Disco: “nhấn-nhẹ-nhấn-nhẹ”.
• Mô phỏng tiết tấu gõ: “Boom-chát-boom-chát” (nhấn bass ở phách 1 và 3, nhấn hợp âm nhẹ ở phách 2 và 4).
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm trên phím cao hơn, nhấn đều 4 phách: “1-2-3-4”.
• Khuyến khích trẻ vỗ nhẹ hoặc gõ phím song song với tay trái.
3. Kết hợp:
• Hát: “Em đi chơi thuyền trên sông nước trong xanh…”.
• Tay trái và tay phải phối hợp đệm Disco, nhấn rõ phách.
B. Tiết điệu Ballade (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Chúc Mừng Sinh Nhật
Hợp âm sử dụng: C, G, F, Am.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Gõ hợp âm nhẹ nhàng ở phách 1 và 3.
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm theo tiết tấu “nhấn nhẹ - giữ” để tạo cảm giác trữ tình.
• Dạy trẻ chơi theo chuỗi đơn giản: “C -> G -> F -> Am” với nhấn mạnh ở phách 1.
3. Kết hợp:
• Hát: “Happy birthday to you…”.
• Tay phối hợp tạo không khí nhẹ nhàng, đều nhịp.
Nhóm 4: Valse và Fox (nhịp 3/4 và 2/4)
A. Tiết điệu Valse (nhịp 3/4)
Ví dụ bài hát: Chị Ong Nâu Và Em Bé
Hợp âm sử dụng: C, G, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Nhấn hợp âm trên phím, theo vòng tiết tấu “1-2-3” (bass ở phách 1, hợp âm nhẹ ở phách 2 và 3).
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm đều tay theo nhịp: “Nhấn-nhẹ-nhẹ”.
• Có thể sử dụng động tác xoay cổ tay để tạo sự mềm mại.
3. Kết hợp:
• Hát: “Chị ong nâu nâu nâu, chị bay đi đâu đâu…”.
• Tay đệm Valse tạo cảm giác uyển chuyển, nhịp nhàng.
B. Tiết điệu Fox (nhịp 2/4)
Ví dụ bài hát: Lượn Tròn Lượn Khéo
Hợp âm sử dụng: C, G, Am, F.
Cách dạy:
1. Tay trái:
• Bass -> Quãng 5 -> Hợp âm, nhấn rõ phách 1 và 2.
• Tiết tấu: “Nhấn - nhấn” theo vòng hợp âm C -> G -> Am -> F.
2. Tay phải:
• Đệm theo nhịp đều tay, có thể gõ phím kết hợp giữa nhấn bass và hợp âm.
3. Kết hợp:
• Hát: “Lượn tròn lượn khéo, bé đi vòng quanh…”.
• Tay trái và phải phối hợp đệm Fox tạo cảm giác vui tươi, nhẹ nhàng.
Hoàn chỉnh giáo trình: Cách áp dụng theo Montessori
1. Khám phá âm thanh:
• Để trẻ tự do thử nghiệm nhịp điệu trên bàn phím bằng cách gõ hoặc nhấn các phím phù hợp với tiết tấu.
2. Dạy hợp âm đơn giản:
• Tập hợp âm 2 ngón (chỉ root + quãng 5) trước khi chuyển sang hợp âm 3 nốt.
3. Tích hợp vận động:
• Kết hợp các động tác như vỗ tay, xoay cổ tay hoặc bước nhịp theo nhạc.
Dưới đây là phiên bản nâng cao của giáo trình, tập trung vào kỹ thuật đệm phức tạp hơn, giúp giáo viên mầm non cải thiện kỹ năng đệm chuyên sâu, đồng thời mang lại sự phong phú và hấp dẫn khi hướng dẫn trẻ hát.
Nhóm 1: Slow và Boston (nhịp 2/4, 3/4)
A. Tiết điệu Slow (nhịp 2/4)
Ví dụ bài hát: Bắc Kim Thang
1. Tay trái:
• Thay vì chỉ nhấn bass đơn giản, chơi arpeggio (quãng 8 hoặc quãng 10). Ví dụ: C (C -> G -> E -> G).
• Biến thể: Bass -> quãng 5 -> thêm nốt phụ (G -> D -> G -> C).
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm rải theo tiết tấu 1-2 & 3 (nhấn phách đầu, giữ nhẹ cuối).
• Biến tấu thêm nốt chặn (passing tones) tạo cảm giác “chuyển động” cho hợp âm.
3. Kết hợp:
• Chuyển vòng hợp âm mượt mà với nhấn mạnh các điểm dừng tự nhiên của bài hát, tạo sự uyển chuyển.
• Gợi ý: “Bắc kim thang cà lang bí rợ…” -> tăng cường hòa âm để bài nghe sinh động hơn.
B. Tiết điệu Boston (nhịp 3/4)
Ví dụ bài hát: Cháu Vẽ Ông Mặt Trời
1. Tay trái:
• Đệm theo chuỗi bass -> quãng 5 -> hợp âm: 1-2-3 (nhấn ở phách 1, nhẹ ở 2 và 3).
• Biến thể: Rải 3 nốt của hợp âm trong nhịp: (C -> E -> G).
2. Tay phải:
• Chơi hợp âm kết hợp nốt giai điệu để tạo hòa âm đầy đặn hơn (melody chord).
• Ví dụ: Thêm nốt mi (E) vào hợp âm C khi hát chữ “trời”.
3. Kết hợp:
• Tạo cao trào nhẹ ở các cụm từ lặp lại: “Tỏa nắng hồng tươi sáng…”.
• Sử dụng biến thể Boston nhấn phách 1 mạnh hơn, để bài hát có chiều sâu cảm xúc.
Nhóm 2: Rumba và Cha Cha (nhịp 4/4)
A. Tiết điệu Rumba (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Cả Nhà Thương Nhau
1. Tay trái:
• Đệm bass và hợp âm theo vòng: Bass -> hợp âm -> Bass -> hợp âm lặp lại.
• Biến thể: Bass -> quãng 5 -> quãng 8, kết hợp chặn (muted bass) để tăng sắc thái Latin.
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm xen giữa các phách theo tiết tấu: “1 và 2 và 3 và 4” (nhấn ở phách “và”).
• Gợi ý thêm các nốt “fill-in” ngắn để chuyển vòng hợp âm mượt mà hơn.
3. Kết hợp:
• Nhấn rõ nét các từ khóa khi hát: “Ba là cây nến vàng, mẹ là cây nến xanh…”.
• Thêm hiệu ứng rải hợp âm tay phải để tạo cảm giác mượt mà.
B. Tiết điệu Cha Cha (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Em Đi Trồng Cây
1. Tay trái:
• Đệm theo vòng bass -> quãng 5 -> hợp âm, chơi thêm “ghost notes” (nốt chặn nhẹ) để tăng tính Latin.
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm theo tiết tấu: “Nhấn nhẹ -> Nhấn mạnh -> Lặng -> Nhấn”.
• Biến thể: Thêm nốt trang trí chromatic khi chuyển từ hợp âm này sang hợp âm khác.
3. Kết hợp:
• Dạy giáo viên thêm “câu fill” bằng các nốt di chuyển (C -> D -> E -> F -> G) giữa các câu hát.
Nhóm 3: Disco và Ballade (nhịp 4/4)
A. Tiết điệu Disco (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Lượn Tròn Lượn Khéo
1. Tay trái:
• Chơi bass theo vòng: Bass -> quãng 5 -> quãng 8 -> quay lại bass.
• Kết hợp gõ phím bass nhẹ để tạo hiệu ứng “bật” của Disco.
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm đều tay trên các phách: “1-2-3-4”, nhấn mạnh ở phách 1 và 3.
• Biến thể: Chèn syncopation (nhấn nhịp lẻ) để làm phần đệm sống động hơn.
3. Kết hợp:
• Tập trung tạo cảm giác sôi động cho câu hát: “Bé đi vòng quanh, vòng quanh thật khéo…”.
B. Tiết điệu Ballade (nhịp 4/4)
Ví dụ bài hát: Chúc Mừng Sinh Nhật
1. Tay trái:
• Chơi arpeggio mở rộng: Bass -> quãng 5 -> quãng 8, kết hợp nốt lót ở các phách nhẹ (passing tones).
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm theo cách rải nhẹ nhàng, giữ nốt ở cuối phách để tạo cảm giác kéo dài.
3. Kết hợp:
• Hát rõ ràng, kéo dài các âm tiết quan trọng: “Happy birthday to you…”.
Nhóm 4: Valse và Fox (nhịp 3/4, 2/4)
A. Tiết điệu Valse (nhịp 3/4)
Ví dụ bài hát: Chị Ong Nâu Và Em Bé
1. Tay trái:
• Chơi bass và hợp âm rải đầy đủ trong 3 phách: Bass -> Hợp âm thấp -> Hợp âm cao.
2. Tay phải:
• Đệm hợp âm theo nhịp: “Nhấn-nhẹ-nhẹ”, biến thể thêm nốt melody cao.
3. Kết hợp:
• Đệm nâng cao với các điểm nhấn thay đổi, tăng sắc thái uyển chuyển cho bài.
B. Tiết điệu Fox (nhịp 2/4)
Ví dụ bài hát: Em Đi Chơi Đu
1. Tay trái:
• Chơi bass -> quãng 5 -> nhấn hợp âm đầy đủ: 1 và 2 (nhấn bass ở 1, hợp âm ở 2).
2. Tay phải:
• Đệm nhanh, nhấn phách mạnh và kết hợp tay trái tạo nhịp nhảy vui nhộn.
3. Kết hợp:
• Chuyển hợp âm nhanh hơn, khuyến khích sáng tạo khi phối hợp động tác tay.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét