Âm nhạc cho trẻ Montessori

Leila Smeyatsky Jacobs

Chương trình giảng dạy Montessori bao gồm nhiều môn học, bao gồm cả âm nhạc – mặc dù thường bị bỏ qua. Các môn nghệ thuật sáng tạo như âm nhạc hoặc nghệ thuật thị giác thường bị đánh giá thấp trong giáo dục, cả giáo dục truyền thống và Montessori – trong khi thực tế, chúng mang lại một loạt các trải nghiệm phong phú phức tạp và có tầm quan trọng to lớn trong sự phát triển của trẻ, cũng như toàn bộ cuộc sống của trẻ.

Lợi ích của việc đưa âm nhạc đến với trẻ

Âm nhạc là chìa khóa để tinh chỉnh giác quan thính giác của trẻ. Chương trình giảng dạy giác quan Montessori bắt đầu công việc này, nhưng âm nhạc mang lại nhiều kích thích phức tạp hơn nhiều, dạy trẻ hiểu các phẩm chất khác nhau của âm thanh: màu sắc, âm lượng, giai điệu. Điều này thúc đẩy các khía cạnh khác của sự phát triển não bộ, đặc biệt là ngôn ngữ và giao tiếp, cũng như tư duy toán học. Việc sáng tác nhạc, dù thông qua ca hát hay chơi nhạc cụ, cũng kết hợp trí óc và cơ thể, đồng thời làm phong phú thêm các kỹ năng vận động của chúng ta – mà như chúng ta đã biết, là nền tảng để xây dựng trí thông minh của con người.

Tất nhiên, âm nhạc không chỉ đơn thuần là kiến ​​thức và kỹ năng – nó mang lại vẻ đẹp, truyền tải cảm xúc và mang theo văn hóa của chúng ta. Khi trẻ em đến để thưởng thức âm nhạc của một thời điểm và địa điểm cụ thể, chúng làm phong phú thêm trải nghiệm của mình về nhân loại. Tìm hiểu về các loại nhạc cụ khác nhau và cách chơi chúng giúp trẻ em tiếp xúc với văn hóa và lịch sử của chúng.

Kết hợp âm nhạc vào nhà của bạn

Có nhiều cách để kết hợp âm nhạc vào thói quen hàng ngày của con bạn, chẳng hạn như:

Nhạc cụ dành cho trẻ em

Các lớp học âm nhạc

Chơi nhạc trong môi trường của trẻ

Giới thiệu nhạc cụ

Trẻ mới biết đi, Đàn ghi-ta, Mẹ, Đỏ, Tình yêu, Mẹ, Em bé, Gia đình

Các nhạc cụ đơn giản nên có một vị trí cố định trong không gian của con bạn. Lý tưởng nhất là chúng phải có kích thước dành cho trẻ em, đẹp và chất lượng cao, tạo ra âm thanh rõ ràng; nếu chúng là nhạc cụ được lên dây, âm thanh cũng phải rất chính xác. Ban đầu, điều này có vẻ quá sức và tốn kém, và có thể không thể mua được một loạt các nhạc cụ chất lượng chuyên nghiệp. Trong trường hợp này, chúng tôi khuyên bạn nên tập trung vào chất lượng hơn là số lượng. Bạn có nhiều khả năng tìm thấy các nhạc cụ gõ chất lượng tốt, chẳng hạn như claves, shakers, maracas, trống nhỏ, tambourines và chuông; sáo nhỏ và còi thường có âm thanh tuyệt đẹp, cũng như metallophone đơn giản hoặc kalimba.

Ngoài ra còn có nhiều lựa chọn tự làm có thể hoạt động tuyệt vời, đặc biệt là đối với nhạc cụ lắc, trống và dùi trống. Có nhiều tài liệu hướng dẫn cách làm nhạc cụ và đây có thể là hoạt động thủ công thú vị để làm cùng con bạn.

Khám phá những điều cơ bản về phương pháp nuôi dạy con theo phương pháp Montessori với video miễn phí này của Sylvia Arotin, cung cấp những hiểu biết sâu sắc và chiến lược để trao quyền và giáo dục con bạn.

Tìm hiểu thêm

Chơi nhạc cụ không chỉ phát triển các kỹ năng thính giác và kỹ năng vận động tinh của con bạn (cần phải phối hợp tay mắt rất nhiều để đánh trống bằng dùi trống và chuyển động ngón tay tinh tế để đánh đàn castanet), mà còn có thể trở thành khoảng thời gian giao lưu tuyệt vời trong gia đình bạn. Bạn không cần phải là ca sĩ opera để có thể vui vẻ hát và chơi nhạc cùng con mình.

Khi giới thiệu nhạc cụ, hãy đảm bảo cho con bạn biết tên nhạc cụ và hướng dẫn chúng cách cầm và sử dụng đúng cách. Cho phép nhiều hoạt động khám phá miễn phí, phù hợp với lứa tuổi, nhưng hãy loại bỏ một nhạc cụ mà con bạn cho thấy chưa sẵn sàng - ví dụ, không được đập đàn metallophone xuống đất hoặc giẫm lên!

Lớp học âm nhạc

Bàn tay, Trẻ em, Bàn tay trẻ em, Đàn piano, Phím đàn, Phím đàn piano

Nhiều phụ huynh đăng ký các lớp học âm nhạc từ khi còn nhỏ. Điều này giúp con họ tiếp xúc với các phong cách âm nhạc và nhạc cụ mà chúng có thể không được tiếp cận nếu không có màn hình, cũng như một cơ hội giao lưu tuyệt vời: học cách chơi cùng những người khác và làm theo hướng dẫn (thay phiên nhau, làm theo tín hiệu, bắt đầu và dừng lại cùng nhau). Tất cả những điều này mang lại lợi ích đáng kinh ngạc cho sự phát triển của trẻ; chưa kể đến việc nó rất thú vị!

Do đại dịch, có các tùy chọn tham gia các lớp học âm nhạc trực tuyến hoặc thậm chí là các video miễn phí mà con bạn có thể làm theo, trên các trang web như Youtube. Điều này bổ sung thêm một động lực khác cho việc tiếp xúc với âm nhạc của con bạn bên cạnh việc chơi tự do. Nếu thời gian sử dụng màn hình bị hạn chế trong gia đình bạn, các bài hát có thể mang lại trải nghiệm tương tự mà không cần màn hình. Có các đĩa CD có hướng dẫn về sự tham gia của con bạn hoặc các bài hát về hành động và chuyển động.

Âm nhạc trong môi trường

Âm nhạc, Trẻ mới biết đi, Trẻ sơ sinh, Trẻ em, Nhạc cụ, Trẻ mẫu giáo

Có nhiều cách để kết hợp chơi nhạc trong nhà bạn. Thật tuyệt khi có một nơi nào đó trong không gian của trẻ mà trẻ có thể kiểm soát được việc phát nhạc gì và khi nào, cho dù đó là máy nghe nhạc CD có nhiều đĩa CD để lựa chọn, iPod được tải đầy đủ các bài hát phù hợp với lứa tuổi hay cơ hội "hỏi Alexa". Điều này mang lại cho con bạn sự tự do và độc lập.

Khi nghe nhạc để giải trí, hãy cố gắng cho con bạn tiếp xúc với nhiều thể loại nhạc khác nhau. Đừng giới hạn bản thân ở "nhạc thiếu nhi" hoặc những giai điệu đơn giản - như ở mọi nơi

ĐỌC THÊM

Nội dung này mô tả cách tiếp cận học âm nhạc theo triết lý Montessori, tập trung vào việc trẻ tự khám phá, trải nghiệm và thực hành trong môi trường giáo dục được thiết kế cẩn thận. Sau đây là giải thích chi tiết từng phần:

1. Quá trình học âm nhạc theo triết lý Montessori

Giới thiệu thông qua quan sát:

• Giáo viên không giải thích dài dòng hay đưa ra hướng dẫn chi tiết mà chỉ làm mẫu cách thực hiện một tác phẩm âm nhạc hoặc một hoạt động âm nhạc nào đó.

• Trẻ quan sát trong sự “im lặng,” nghĩa là không có sự can thiệp bằng lời nói. Điều này khuyến khích trẻ tập trung hoàn toàn vào âm thanh và động tác của giáo viên.

• Trẻ tự hình thành ý tưởng và cách hiểu riêng về hoạt động thông qua quan sát. Nếu cần, giáo viên có thể làm mẫu lại để trẻ hiểu rõ hơn.

Củng cố:

• Trẻ được khuyến khích thực hành lặp lại hoạt động âm nhạc nhiều lần. Sự lặp lại này không chỉ giúp trẻ thành thạo kỹ năng mà còn mang lại niềm vui và cảm giác thành công.

• Trẻ có quyền tự chủ để thực hành theo tốc độ riêng, phù hợp với nhu cầu hoặc mong muốn khám phá của bản thân.

Hiệu suất:

• Khi trẻ cảm thấy tự tin, chúng có thể “chia sẻ” tác phẩm âm nhạc của mình với giáo viên, bạn bè hoặc gia đình.

• Việc chia sẻ có thể diễn ra trong môi trường không chính thức (ví dụ: chơi nhạc trong lớp) hoặc trang trọng hơn (ví dụ: biểu diễn nhỏ). Điều này giúp trẻ tự hào về thành quả và phát triển kỹ năng trình diễn.

2. Các trung tâm học tập qua lăng kính Montessori

Triết lý Montessori nhấn mạnh rằng trẻ học qua trải nghiệm thực tế trong môi trường, không phải qua việc lắng nghe giáo viên giảng dạy thụ động. Những trung tâm học tập âm nhạc được xây dựng theo triết lý này có những đặc điểm sau:

• Cá nhân hóa: Các trung tâm được thiết kế để trẻ có thể tự khám phá, thực hành và học hỏi một cách độc lập thay vì học theo nhóm nhỏ.

• Thực hành, không lý thuyết: Các hoạt động tập trung vào thực hành âm nhạc, chẳng hạn như sử dụng nhạc cụ, khám phá âm thanh, hoặc thử nghiệm với các yếu tố âm nhạc. Không có bài tập trang tính hay lý thuyết khô khan.

• Công trình Montessori (Work): Các hoạt động âm nhạc trong triết lý Montessori được gọi là “công trình” (works). Đây là những nhiệm vụ thực tế, cụ thể, có mục tiêu rõ ràng và được thiết kế để trẻ tự làm chủ thông qua trải nghiệm.

Ý nghĩa và ứng dụng thực tế

• Phương pháp này giúp trẻ phát triển khả năng tự học, tư duy độc lập và sáng tạo.

• Trẻ không bị ép buộc mà được học trong môi trường giàu trải nghiệm, nơi trẻ cảm thấy thoải mái khám phá âm nhạc theo cách riêng của mình.

• Giáo viên đóng vai trò người hướng dẫn, tạo môi trường và làm mẫu, nhưng không can thiệp quá nhiều vào quá trình tự học của trẻ.

Bạn có thể áp dụng triết lý này để xây dựng các hoạt động âm nhạc tương tác trong giáo trình Montessori, như hướng dẫn trẻ sử dụng nhạc cụ bộ gõ hoặc trải nghiệm nhịp điệu qua các bài hát.

Quá trình trẻ học âm nhạc theo Montessori.

1. Quan sát (Observation)

Đây là giai đoạn đầu tiên trong việc học âm nhạc theo triết lý Montessori, tập trung vào việc giáo viên làm mẫu và trẻ quan sát.

Cách thực hiện:

• Giáo viên làm mẫu hoạt động âm nhạc:

Giáo viên biểu diễn một tác phẩm âm nhạc hoặc giới thiệu cách sử dụng nhạc cụ (như piano, trống, tambourine) mà không giải thích hay nói quá nhiều. Mục đích là để trẻ tập trung vào âm thanh, động tác, và sự trình diễn.

• Ví dụ: Giáo viên chơi một đoạn nhạc ngắn trên đàn piano, gõ tambourine theo nhịp, hoặc hát một bài thiếu nhi kết hợp nhạc cụ gõ.

• Môi trường yên tĩnh:

Không gian học tập cần được duy trì yên tĩnh, không bị phân tâm bởi âm thanh khác, để trẻ có thể lắng nghe và cảm nhận âm nhạc một cách sâu sắc.

• Khuyến khích trẻ quan sát:

Trẻ không được ép buộc phải tham gia ngay lập tức. Trẻ được khuyến khích quan sát kỹ lưỡng, từ cách giáo viên tạo ra âm thanh đến cảm xúc trong âm nhạc.

• Không giải thích lý thuyết ban đầu:

Thay vì giải thích lý thuyết về nốt nhạc, nhịp điệu hay ký âm, giáo viên để trẻ tự hình thành ý tưởng và hiểu cách hoạt động thông qua việc nhìn và lắng nghe.

2. Củng cố (Reinforcement)

Giai đoạn này tập trung vào việc thực hành và lặp lại hoạt động âm nhạc để trẻ làm chủ kỹ năng và hiểu sâu hơn về nhạc cụ hoặc bài hát.

Cách thực hiện:

• Trẻ thực hành độc lập:

Sau khi quan sát, trẻ được mời tự thực hiện hoạt động.

• Ví dụ: Trẻ tự chơi một đoạn nhạc trên piano, bắt chước cách gõ tambourine theo nhịp, hoặc hát kết hợp nhạc cụ gõ.

• Tự điều chỉnh và lặp lại:

Trẻ có quyền tự điều chỉnh và thực hiện lại nhiều lần nếu cần, để hoàn thiện kỹ năng. Giáo viên không ép trẻ phải đạt kết quả ngay mà để trẻ thử nghiệm theo tốc độ riêng.

• Giáo viên hỗ trợ khi cần:

Nếu trẻ gặp khó khăn, giáo viên có thể làm mẫu lại hoặc đưa ra gợi ý nhỏ (chẳng hạn, chỉ dẫn cách đặt tay đúng khi chơi piano).

• Cảm giác thành công:

Việc thực hành lặp lại không chỉ giúp trẻ hoàn thiện kỹ năng mà còn mang lại niềm vui và cảm giác tự hào khi trẻ nhận ra mình đã làm tốt hơn.

3. Hiệu suất (Performance)

Giai đoạn cuối cùng là khi trẻ chia sẻ thành quả âm nhạc của mình, giúp củng cố sự tự tin và khả năng biểu diễn trước người khác.

Cách thực hiện:

• Chia sẻ trong môi trường thân thiện:

Trẻ được khuyến khích biểu diễn hoặc trình bày kết quả công việc của mình trong một không gian thân thiện, không có áp lực.

• Ví dụ: Trẻ chơi một bài nhạc ngắn cho giáo viên, bạn bè, hoặc gia đình nghe.

• Môi trường không chính thức hoặc trang trọng:

• Trong môi trường không chính thức, trẻ có thể chia sẻ một cách tự nhiên khi cảm thấy sẵn sàng, chẳng hạn chơi đàn trong giờ tự do.

• Trong môi trường trang trọng hơn, có thể tổ chức buổi biểu diễn nhỏ hoặc sự kiện để trẻ giới thiệu thành quả.

• Phát triển sự tự tin:

Việc trình diễn không chỉ giúp trẻ tự hào về khả năng của mình mà còn phát triển sự tự tin khi đứng trước người khác.

Ví dụ cụ thể về ứng dụng Montessori trong học âm nhạc:

Ví dụ 1: Học chơi tambourine (trống lục lạc)

1. Quan sát: Giáo viên gõ tambourine theo một nhịp cụ thể (ví dụ: 4/4), không giải thích, chỉ làm mẫu.

2. Củng cố: Trẻ tự cầm tambourine, bắt chước nhịp điệu của giáo viên, thực hành lặp lại cho đến khi cảm thấy tự tin.

3. Hiệu suất: Trẻ biểu diễn một đoạn nhạc kết hợp tambourine với bài hát trước lớp.

Ví dụ 2: Học chơi một bài piano đơn giản

1. Quan sát: Giáo viên chơi đoạn nhạc ngắn (ví dụ: 4 ô nhịp đầu của bài “Cả nhà thương nhau”), không giải thích, chỉ chơi để trẻ quan sát và nghe.

2. Củng cố: Trẻ tự thực hành từng tay (tay phải chơi giai điệu, tay trái chơi hợp âm), thực hành lặp lại nhiều lần.

3. Hiệu suất: Trẻ trình diễn bài nhạc hoàn chỉnh trước lớp hoặc cho cha mẹ nghe.

Lợi ích của phương pháp này:

• Tăng cường khả năng quan sát và tập trung.

• Giúp trẻ tự tin, tự chủ trong việc học.

• Phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc và tư duy sáng tạo.

• Tạo niềm vui và hứng thú trong quá trình học âm nhạc.