Để mỗi học sinh phổ thông biết ít nhất chơi một nhạc cụ, trường học cần đổi mới cách dạy âm nhạc theo hướng thực hành, cá nhân hóa và liên tục từ tiểu học đến THPT. Dưới đây là 6 nguyên tắc cốt lõi và cách triển khai cụ thể:

1. Dạy nhạc cụ ngay từ lớp 1

• Tiểu học (lớp 1–5):
  
• Dạy nhạc cụ đơn giản: phím điện tử, recorder, ukulele, trống nhỏ, thanh phách.
• Cho học sinh “trải nghiệm nhiều loại” trong 1–2 năm đầu, sau đó chọn 1 nhạc cụ chính để học chuyên sâu từ lớp 3 trở đi.

2. Thiết kế chương trình học có lộ trình rõ ràng

• Ví dụ:
  
• Lớp 1–2: Gõ tiết tấu, tập tay đơn trên đàn phím sáng.
• Lớp 3–5: Chơi giai điệu đơn giản bằng 2 tay (piano/organ), hoặc đệm ukulele.
• THCS: Biết đệm hát cơ bản, chơi theo nhóm nhạc.
• THPT: Tự chọn và phát triển kỹ năng trên nhạc cụ đã học, tham gia biểu diễn hoặc hòa tấu.

3. Mỗi học sinh chọn 1 nhạc cụ “chính” để học liên tục

• Trường cho phép chọn từ 4–6 nhạc cụ phổ biến (piano, guitar, ukulele, trống, sáo/recorder, organ).
• Đảm bảo có giáo trình riêng cho từng nhạc cụ, học sinh theo dõi tiến độ cá nhân.

4. Dạy theo nhóm nhỏ & kết hợp công nghệ

• Chia lớp thành nhóm học nhạc cụ riêng, mỗi giáo viên phụ trách 1 nhóm.
• Kết hợp với ứng dụng học như BEE Tự Học Piano, Yousician, Chordana, dùng nhạc cụ có đèn sáng hỗ trợ.
• Học sinh tập ở trường + luyện ở nhà qua ứng dụng.

5. Đổi mới kiểm tra: thay vì thi viết, thi biểu diễn

• Mỗi học kỳ có 1 tiết mục biểu diễn cá nhân hoặc nhóm (chơi nhạc cụ).
• Đánh giá bằng tiêu chí: cảm âm, kỹ năng tay, phối hợp nhịp/phách, khả năng biểu cảm.

6. Huy động thêm giáo viên, cộng đồng & cơ sở vật chất

• Tuyển hoặc đào tạo giáo viên có kỹ năng chơi và dạy nhạc cụ.
• Tận dụng giáo viên năng khiếu, nhạc sĩ địa phương, sinh viên âm nhạc.
• Xã hội hóa thiết bị: Gọi tài trợ từ phụ huynh, hội phụ huynh, doanh nghiệp để mua đàn, trống, ukulele…

Nếu bạn muốn, mình có thể đề xuất bản khung chương trình dạy nhạc cụ 12 năm (lớp 1–12) với phân phối bài học theo cấp lớp, nhạc cụ và kỹ năng. Bạn có muốn triển khai thử từ cấp tiểu học không?

Read more »

Mời ca sĩ, nhạc sĩ, vận động viên dạy học sinh được không?

 

Thứ năm, 15/05/2025 - 15:01

Mời ca sĩ, nhạc sĩ, vận động viên dạy học sinh được không?

Cuộc họp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư ngày 3/5 vừa qua có nhiều nội dung quan trọng. Trong đó, dõi theo thông tin trên báo chí, từ góc độ một người hoạt động lâu năm trong lĩnh vực văn hóa, tôi đặc biệt quan tâm đến câu chuyện dạy các môn nghệ thuật, thể dục thể thao trong nhà trường.

Tại cuộc họp trên, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết vừa qua khi làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo, đã nói đến việc "học hai buổi" mỗi ngày. Buổi chiều có thể cho các cháu học thêm những môn khác. Theo đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo thì như vậy sẽ cần thêm cả trăm nghìn giáo viên. Tổng Bí thư cho rằng việc này không được máy móc. Dạy nhạc thì mời luôn ca sĩ, mời luôn những nghệ sĩ giỏi dạy cho các cháu, (ký) hợp đồng luôn. Thể dục, thể thao cũng như vậy, mời vận động viên. Hoặc là mời họa sĩ hướng dẫn các cháu học vẽ.

Tổng Bí thư Tô Lâm cũng khẳng định: "Trong hòa bình, các cháu đều được phát triển. Học hết lớp 12 ít nhất phải biết chơi một loại nhạc cụ".

Có thể nói phát biểu của Tổng Bí thư vừa đề cập đến vấn đề rất cụ thể, vừa gợi lên một suy tư sâu sắc về chiến lược phát triển con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Việc giảng dạy các môn nghệ thuật trong nhà trường chính là một trong những cốt lõi của triết lý giáo dục nhân bản. Chúng ta đều biết vai trò của nghệ thuật trong việc nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách, và mở rộng biên độ cảm xúc của con người. Không phải ngẫu nhiên mà từ xa xưa, các nền văn minh lớn đều xem nghệ thuật là biểu hiện cao nhất của trí tuệ và nhân bản. Nếu như khoa học giúp con người lý giải thế giới, thì nghệ thuật lại giúp con người lý giải chính mình - với những cảm xúc sâu thẳm, những rung động vi tế mà ngôn ngữ thông thường đôi khi bất lực.

Nghệ thuật là cầu nối giữa lý trí và trái tim, giữa hiện thực và khát vọng, giữa cái có thể đo đếm và cái không thể nắm bắt bằng mắt thường nhưng lại luôn hiện diện trong hành trình làm người.

Một tiết học âm nhạc của học sinh Trường Hà Nội Adelaide (Ảnh: Hoàng Hồng).

Trong triết lý giáo dục phương Tây cổ điển, mục tiêu của giáo dục là giúp con người đạt đến ba giá trị cốt lõi: Chân - Thiện - Mỹ. Trong ba yếu tố ấy, nghệ thuật giữ vai trò trung tâm trong việc nuôi dưỡng Thiện và Mỹ - những giá trị không thể tách rời khỏi một nhân cách toàn vẹn. Có thể nói, trong giáo dục toàn diện, nghệ thuật góp phần đảm nhận tới hai phần ba sứ mệnh - đó là dưỡng tâm và dưỡng mỹ, từ đó bồi đắp tình yêu thương, lòng trắc ẩn và khả năng sống tử tế trong cộng đồng.

Một đứa trẻ biết chơi nhạc cụ không chỉ biết tạo nên những giai điệu, mà còn học được sự kiên nhẫn, khả năng cảm thụ, sự phối hợp nhịp nhàng giữa trí tuệ và cảm xúc. Một học sinh được tiếp cận với âm nhạc, hội họa, múa, sân khấu… không chỉ hiểu về cái đẹp, mà còn biết lắng nghe, biết quan sát và học cách tôn trọng sự khác biệt. Qua nghệ thuật, con người trở nên sâu sắc hơn, nhạy cảm hơn với nỗi đau của người khác và trở nên mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ những giá trị nhân văn.

Cùng với sự phát triển của khoa học thần kinh, nhiều công trình nghiên cứu hiện đại đã chứng minh nghệ thuật có khả năng kích thích mạnh mẽ các vùng não bộ liên quan đến cảm xúc, trí nhớ, tư duy phản biện và sự sáng tạo. Nhà thần kinh học nổi tiếng Antonio Damasio từng nói rằng: "Chúng ta không thể có lý trí mà không có cảm xúc". Nghệ thuật chính là nơi cảm xúc được rèn luyện, lắng đọng và thăng hoa, từ đó hình thành nên những quyết định và hành vi đạo đức bền vững.

Thế giới đã sớm nhận ra điều đó và đầu tư nghiêm túc cho giáo dục nghệ thuật như một phần thiết yếu trong chiến lược phát triển con người. Ở Phần Lan - quốc gia nhiều năm liền dẫn đầu bảng xếp hạng giáo dục toàn cầu, học sinh được học nhạc cụ từ lớp 1. Âm nhạc không phải là môn phụ, mà là "ngôn ngữ thứ hai" giúp trẻ em hiểu được bản thân và thế giới. Học sinh được khuyến khích tham gia các dàn hợp xướng, ban nhạc, câu lạc bộ sáng tác để từ đó nuôi dưỡng tư duy cộng tác, khả năng sáng tạo và tính kỷ luật.

Tại Nhật Bản, một đất nước nổi tiếng với truyền thống tôn trọng thẩm mỹ và nghi lễ, giáo dục nghệ thuật được gắn với bản sắc dân tộc. Trẻ em từ mẫu giáo đã được dạy gấp giấy origami, vẽ tranh sumi-e, chơi đàn koto. Những hoạt động ấy không chỉ là nghệ thuật mà còn là đạo đức, là nhân sinh quan, là cách hình thành sự trân trọng từng chi tiết, từng khoảnh khắc, từng vẻ đẹp giản dị trong cuộc sống hàng ngày.

Trở lại với việc tổ chức học 2 buổi mỗi ngày ở các trường tiểu học, THCS của nước ta, chủ trương của cấp có thẩm quyền là thống nhất thực hiện, tùy theo điều kiện từng địa phương về cơ sở vật chất, tài chính và giáo viên, các đơn vị cần có lộ trình từng bước và cần kết hợp Nhà nước đầu tư là chính với khuyến khích xã hội hóa.

Việc dạy 2 buổi/ngày đảm bảo không thu phí và giảm áp lực với học sinh, tăng cường dạy văn hóa, nghệ thuật, giảm áp lực, đảm bảo học sinh phát triển toàn diện.

Là một người gắn bó lâu năm với lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, tôi tin tưởng rằng đông đảo ca sĩ, nghệ sĩ giỏi, vận động viên giỏi sẵn sàng nhận lời dạy cho các em. Ở đây chúng ta không chỉ đề cập đến những gương mặt nổi tiếng toàn quốc - nếu các ca sĩ nổi tiếng, hay cầu thủ quốc gia đến trường truyền cảm hứng cho các em thì rất tốt - mà chủ yếu muốn nói đến đội ngũ các nghệ sĩ, vận động viên chuyên nghiệp ở ngay các địa phương, việc ký hợp đồng để họ làm việc theo hình thức "thỉnh giảng" với thời gian phù hợp ở nhà trường, kết hợp với giáo viên cơ hữu, là hoàn toàn khả thi.

Việt Nam có một nền văn hóa nghệ thuật giàu có - từ dân ca, hò ví, ca trù, chèo đến mỹ thuật dân gian, kiến trúc truyền thống. Nhưng trong giáo dục hiện nay, nghệ thuật vẫn thường bị xem là môn phụ, bị đánh giá bằng điểm số, và thiếu hẳn không gian sáng tạo. Nhiều trường học không có giáo viên chuyên môn về âm nhạc, mỹ thuật; thiếu nhạc cụ, thiết bị; thiếu phương pháp giảng dạy truyền cảm hứng. Học sinh vì thế bị tước đi cơ hội được sống trong cái đẹp, được làm bạn với nghệ thuật - điều mà lẽ ra phải là quyền cơ bản trong giáo dục.

Đã đến lúc chúng ta cần một cuộc chấn hưng giáo dục nghệ thuật, không chỉ để tạo ra thêm nhiều nghệ sĩ chuyên nghiệp, mà để hình thành một thế hệ công dân biết yêu cái đẹp, biết sống nhân văn và biết sáng tạo. Chúng ta cần có những chính sách đầu tư bài bản cho giáo viên nghệ thuật, cải tiến chương trình dạy học, xây dựng hệ thống không gian sáng tạo trong trường học và cộng đồng. Cần truyền thông sâu rộng rằng: nghệ thuật không phải là xa xỉ, mà là nhu cầu thiết yếu, là phần hồn của giáo dục, là nền móng của sự phát triển bền vững.

Nhìn lại lịch sử nhân loại, ta thấy nghệ sĩ luôn là người đi trước, là người dũng cảm khai mở những câu hỏi lớn về cuộc sống. Khi thế giới rơi vào khủng hoảng, nghệ thuật chính là nơi con người tìm về để tìm lại chính mình. Khi chiến tranh kết thúc, chính những bản nhạc, bức tranh, vở kịch đã làm dịu đi nỗi đau và khơi dậy hy vọng. Khi xã hội bị cuốn vào vòng xoáy của tiêu dùng và lợi nhuận, nghệ thuật lại nhắc nhở ta về sự hiện diện của cái đẹp, của tình yêu thương và ý nghĩa tồn tại.

Không thể có một quốc gia văn minh nếu thiếu đi đời sống nghệ thuật. Không thể có một con người toàn diện nếu không được nuôi dưỡng bằng cái đẹp. Và không thể có một tương lai bền vững nếu thế hệ trẻ chỉ học kiến thức mà không biết rung động trước một bản nhạc hay một bức tranh.

Thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm là lời nhắc về sứ mệnh của giáo dục, hình thành nên những thế hệ sống có lý tưởng, có nhân cách, có rung cảm và có cái đẹp trong tâm hồn - nền tảng cho một xã hội nhân văn, sáng tạo và bền vững.

Một bản nhạc có thể thay đổi tâm trạng của một con người. Một bức tranh có thể thay đổi cách nhìn của một thế hệ. Một tác phẩm nghệ thuật có thể thay đổi cả vận mệnh dân tộc - vì nó lay động trái tim, vì nó đánh thức khát vọng. Trong hành trình phát triển của đất nước, nghệ thuật không đứng bên lề, mà là một phần của động lực nội sinh, là nguồn lực tinh thần mạnh mẽ, là ánh sáng dẫn đường cho những khát vọng lớn lao.

Và nếu chúng ta tin vào tương lai của một dân tộc biết sống, biết mơ và biết yêu - thì con đường ấy nhất định phải bắt đầu từ giáo dục nghệ thuật.

Tác giả: PGS.TS Bùi Hoài Sơn là thạc sĩ chuyên ngành quản lý di sản và nghệ thuật tại Đại học Bắc London (University of North London); tiến sĩ quản lý văn hóa tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam.

Ông hiện là Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đồng thời kiêm nhiệm các chức vụ Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Ủy viên Hội đồng Lý luận văn học nghệ thuật trung ương. Ông đã từng có gần 25 năm làm việc tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, và là Viện trưởng trước khi chuyển sang làm công tác chuyên trách tại Quốc hội.

Những chủ đề quan tâm của ông là quản lý văn hóa, quản lý di sản và nghệ thuật, truyền thông mới, công nghiệp văn hóa.

Read more »

Mỗi học sinh biết chơi một nhạc cụ là một mục tiêu được nhiều nơi đề cập đến, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục.

 

Mỗi học sinh biết chơi một nhạc cụ là một mục tiêu được nhiều nơi đề cập đến, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục. Mục tiêu này không chỉ đơn thuần là kỹ năng, mà còn liên quan đến việc phát triển toàn diện học sinh.

Tại sao cần mỗi học sinh biết chơi một nhạc cụ? 

• Phát triển các kỹ năng:

  Học chơi nhạc cụ giúp trẻ phát triển các kỹ năng về thể chất, phối hợp tay và mắt, và khả năng kiểm soát vận động.
• Phát triển kỹ năng xã hội:

  Học nhạc thường được thực hiện trong nhóm, giúp trẻ giao tiếp, làm việc nhóm, và phát triển kỹ năng lãnh đạo.
• Tăng cường kỹ năng tư duy và sáng tạo:

  Âm nhạc giúp kích thích não bộ, tăng cường khả năng tư duy, sáng tạo, và khả năng giải quyết vấn đề.
• Phát triển kỷ luật và kiên nhẫn:

  Học chơi một nhạc cụ đòi hỏi sự kiên trì, luyện tập, và kỷ luật.
• Tăng cường tự tin và lòng tự trọng:

  Khi đạt được những tiến bộ trong học nhạc, trẻ sẽ có thêm sự tự tin và lòng tự trọng.
• Hiểu biết về các nền văn hóa:

  Âm nhạc có thể giúp trẻ hiểu biết về các nền văn hóa khác nhau thông qua việc tìm hiểu về các loại nhạc cụ và thể loại nhạc của các quốc gia.
• Phát triển kỹ năng giao tiếp:

  Học nhạc có thể giúp trẻ giao tiếp tốt hơn với bạn bè và người khác thông qua ngôn ngữ âm nhạc. 

Mục tiêu này đang được thực hiện ở đâu?

• TPHCM:

  Mục tiêu mỗi học sinh biết ít nhất một môn nghệ thuật, chơi một nhạc cụ đã được Giáo dục Việt Nam đề ra cho năm 2030. 
• Các trường học:

  Một số trường học đang triển khai các chương trình học nhạc, khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động âm nhạc. 

Làm thế nào để thực hiện mục tiêu này?

• Tích hợp môn học âm nhạc vào chương trình:

  Môn âm nhạc cần được đưa vào chương trình học chính khóa để đảm bảo mọi học sinh đều có cơ hội được học.
• Cung cấp cơ sở vật chất và thiết bị:

  Các trường học cần có đủ các loại nhạc cụ, phòng tập nhạc, và giáo viên chuyên nghiệp.
• Tổ chức các hoạt động ngoại khóa:

  Các câu lạc bộ nhạc, ban nhạc, và các buổi biểu diễn âm nhạc có thể giúp học sinh phát triển niềm yêu thích và kỹ năng.
• Tạo động lực cho học sinh:

  Các trường học cần tạo môi trường học tập vui vẻ, thú vị, và khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động âm nhạc. 

Read more »

 

Dạy thêm ở trường không thu tiền: Quy định tối đa 2 tiết/tuần/môn có phù hợp? 

18/04/2025 16:50

 Cao Nguyên

GDVN - Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT quy định chỉ được dạy thêm, học thêm trong trường không quá 2 tiết/tuần đối với mỗi môn học là hơi ít.

TIN LIÊN QUAN

• Sở GD&ĐT Bình Định nêu vướng mắc về quản lý dạy thêm, học thêm cần được tháo gỡ
• Không phân rõ nội dung, buổi học thứ 2 dễ bị hiểu sai là dạy thêm "trá hình"
• Sở GD&ĐT TPHCM đang lấy ý kiến về việc không tổ chức dạy thêm sau 20h 
• Quảng Ninh: Số hộ đăng ký kinh doanh dạy thêm tăng nhanh

Ngày 30/12/2024, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT Quy định về dạy thêm, học thêm. [1]

Đáng chú ý, tại khoản 4 Điều 5 Thông tư này nêu rõ, việc xếp lớp, xếp thời khóa biểu và tổ chức dạy thêm, học thêm trong nhà trường phải bảo đảm yêu cầu sau:

- Lớp dạy thêm được xếp theo môn học đối với từng khối lớp; mỗi lớp có không quá 45 (bốn mươi lăm) học sinh;

- Không xếp giờ dạy thêm xen kẽ với thời khóa biểu và không dạy thêm trước các nội dung so với việc dạy học theo phân phối chương trình môn học trong kế hoạch giáo dục của nhà trường;

- Mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 02 (hai) tiết/tuần.

Xung quanh quy định về dạy thêm, học thêm theo Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, người viết là giáo viên bậc trung học phổ thông xin có đôi điều cùng trao đổi thêm về 3 nội dung trên.

Thứ nhất, là giáo viên bậc trung học phổ thông, người viết nhận thấy quy định mỗi lớp học thêm có không quá 45 học sinh là chưa phù hợp.

Theo Điều 5 Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, việc dạy thêm, học thêm trong nhà trường không được thu tiền của học sinh và chỉ dành cho các đối tượng học sinh đăng kí học thêm theo từng môn học như sau:

a) Học sinh có kết quả học tập môn học cuối học kì liền kề ở mức chưa đạt;

b) Học sinh được nhà trường lựa chọn để bồi dưỡng học sinh giỏi;

c) Học sinh lớp cuối cấp tự nguyện đăng kí ôn thi tuyển sinh, ôn thi tốt nghiệp theo kế hoạch giáo dục của nhà trường.

Đối với trường hợp "Học sinh có kết quả học tập môn học cuối học kì liền kề ở mức chưa đạt", nếu xếp 45 học sinh/lớp thì giáo viên rất khó để theo sát, kèm cặp cho từng học sinh, nhất là các em lớp 9, lớp 12 phải thi tuyển sinh vào lớp 10, thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Những năm qua, sau khi hoàn tất kiểm tra học kì 1, các tổ chuyên môn (ở đơn vị nơi người viết đang công tác) có môn thi tốt nghiệp tiến hành sàng lọc những học sinh có điểm kiểm tra dưới 3,5 hoặc học lực yếu để dạy phụ đạo (miễn phí) cho các em.

Học sinh được chia thành từng nhóm nhỏ theo các môn học, mỗi nhóm tối đa là 15 học sinh. Người viết thấy rằng, việc chia nhóm càng nhỏ, càng có ít học sinh thì việc dạy càng hiệu quả. Hơn nữa, học sinh thấy giáo viên quan tâm sát sao nên các em sẽ cố gắng để không phụ lòng giảng dạy của thầy cô.

Giả sử một lớp học có từ 35 học sinh thì chủ yếu là thầy giảng trò nghe; thầy viết trên bảng, trò chép bài vào vở; giáo viên không đủ thời gian để chỉ bài, kiểm tra bài, chấm sửa bài cho từng học sinh.

Thứ hai, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT quy định "không dạy thêm trước các nội dung so với việc dạy học theo phân phối chương trình môn học trong kế hoạch giáo dục của nhà trường", theo quan điểm người viết là chưa phù hợp với đối tượng "Học sinh được nhà trường lựa chọn để bồi dưỡng học sinh giỏi".

Bởi vì, học sinh giỏi hầu hết là những em hoàn toàn có khả năng học trước chương trình mà không gặp khó khăn hay áp lực gì nhiều. Hơn nữa, học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia vẫn cần học trước chương trình để các em có thêm thời gian được bồi dưỡng nâng cao.

Đó cũng là lí do tại khoản 2 Điều 28 Luật Giáo dục 2019 quy định trường hợp học sinh phát triển sớm về trí tuệ thì được học vượt lớp, học ở độ tuổi cao hơn tuổi quy định. [2]

Sở GD&ĐT Bình Định nêu vướng mắc về quản lý dạy thêm, học thêm cần được tháo gỡ 

Vừa qua, chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Định cho biết, dựa trên quy định tại điểm b, điểm c, Khoản 4 Điều 5 Thông tư 29: “…không dạy thêm trước các nội dung so với việc dạy học thêm phân phối chương trình môn học trong kế hoạch giáo dục của nhà trường”, “mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 02 tiết/tuần” chưa thực sự phù hợp với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi và đối tượng học sinh giỏi.

Do đó, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Định kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, điều chỉnh lại những nội dung trên cho phù hợp với tình hình thực tiễn. [3]

Người viết rất đồng tình với đề xuất này và mong cơ quan quản lí giáo dục cao nhất sớm xem xét, sửa đổi để phù hợp với thực tiễn bồi dưỡng học sinh giỏi ở các nhà trường phổ thông.

Thứ ba, theo ghi nhận của người viết, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT quy định "Mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 02 (hai) tiết/tuần" khiến nhiều hiệu trưởng và giáo viên rất băn khoăn.

Thực tiễn dạy học tại trường trung học cơ sở và trung học phổ thông cho thấy, học sinh giỏi và học sinh lớp 9, lớp 12 hoàn toàn có thể học nhiều hơn 2 tiết/tuần/môn.

Tại trường học nơi người viết đang công tác, trước lúc ngành giáo dục tổ chức kì thi học sinh giỏi lớp 12 cấp tỉnh năm học 2024-2025, giáo viên dạy đội tuyển dành toàn bộ buổi 2 để dạy bồi dưỡng cho các em. Học sinh học 3 tiết/buổi, học trong 4 buổi; tổng cộng là 12 tiết/tuần.

Riêng quy định học sinh lớp 9, lớp 12 chỉ được học thêm không quá 02 (hai) tiết/tuần được nhiều hiệu trưởng và giáo viên cho là chưa hợp lí.

Việc ôn thi tuyển sinh vào lớp 10, thi tốt nghiệp trung học phổ thông nhằm cũng cố kiến thức cho học sinh là rất quan trọng và đòi hỏi phải có nhiều thời gian để giáo viên vừa giúp các em nắm lại kiến thức lí thuyết vừa rèn kỹ năng giải đề.

Người viết lấy ví dụ đối với môn Ngữ văn lớp 12, một đề luyện tập theo cấu trúc đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông có 2 phần: Đọc hiểu và Viết (nghị luận xã hội, nghị luận văn học).

Để hướng dẫn học sinh luyện tập được 1 đề môn Ngữ văn, giáo viên cần tối thiểu là 3 tiết. Nếu học sinh học thêm trong 3 tuần thì giáo viên chỉ ôn được 2 dạng đề, không đảm bảo kiến thức cho các em làm bài thi.

Chưa kể, một tiết 45 phút thì giáo viên mất khoảng 5-7 phút để ổn định lớp học, dặn dò học sinh sau tiết học nên thời gian còn lại chẳng là bao.

Ngoài ra, quy định "Mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 02 (hai) tiết/tuần" cũng khiến lãnh đạo trường học rất khó sắp xếp thời khoá biểu và phân công giáo viên giảng dạy.

Ví dụ, giáo viên dạy các môn Ngữ văn, Toán, Anh Văn thường được phân công dạy 2 lớp 12. Nếu việc ôn thi tốt nghiệp được tổ chức trong 3 tuần thì 1 giáo viên chỉ dạy 1 buổi (4 tiết)/tuần. Các buổi còn lại thầy cô muốn đi du lịch, về thăm quê hay làm công việc khác cũng không được.

Cùng với đó, Khoản 2 Điều 3 Thông tư 05/2025/TT-BGDĐT quy định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học quy định (trích):

Trường hợp phải phân công giáo viên dạy vượt định mức tiết dạy trung bình trong 01 tuần (bao gồm cả tiết dạy quy đổi đối với các nhiệm vụ kiêm nhiệm) thì tổng số tiết dạy vượt trong 01 tuần không quá 50% định mức tiết dạy trung bình trong 01 tuần, tổng số tiết dạy vượt trong 01 năm học không quá số giờ làm thêm theo quy định của pháp luật về lao động.

Theo quy định này, ví dụ giáo viên bậc trung học phổ thông chỉ được dạy vượt định mức là 8,5 tiết/tuần (tiết định mức là 17 tiết/tuần). Vì vậy, người viết đề xuất, mỗi môn học được tổ chức dạy thêm không quá 04 tiết/tuần là phù hợp.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-29-2024-TT-BGDDT-quy-dinh-day-them-hoc-them-622469.aspx

[2] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Luat-giao-duc-2019-367665.aspx

[3] https://giaoduc.net.vn/so-gddt-binh-dinh-neu-vuong-mac-ve-quan-ly-day-them-hoc-them-can-duoc-thao-go-post250524.gd

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Cao Nguyên

Read more »